فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام با موضوع اصطلاحات فقهى توسط جمعى از پژوهشگران مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى زير نظر
سید محمود هاشمی شاهرودی به
زیان فارسی نگارش شده است.
آيه اللّه سيد محمود هاشمى فرزند مرحوم آيه اللّه سيد على حسينى شاهرودى از سلسله
سادات حسينى شاهرود است كه در مرداد سال ۱۳۲۷ ه. ش در شهر نجف و در بيت علم و دانش ديده به جهان گشود. مادر ايشان دختر مرحوم آيت اللّه العظمى حاج
سید علی مددی موسوی قائینی از علماى بزرگ
خراسان بوده است كه سالهاى متمادى در شهر مقدس
مشهد ، به تدريس و تربيت طلاب
حوزه علمیه و اقامه
جماعت در حرم مطهر رضوى
ثامن الائمه( ع) مى پرداختند. مرحوم والد آيه اللّه هاشمى از وارستگان حوزه علميه نجف و اولين كسى است كه تقريرات بحثهاى فقهى- اصولى
آیه اللّه خوئی را به رشته تحرير در آورد.
وى تحصيلات ابتدايى را در
مدرسه علوی - كه مخصوص ايرانيان مقيم
نجف اشرف بود- به پايان برده و در همان سن نوجوانى تحصيلات حوزوى را آغاز نمود. از آنجا كه وى از نبوغ علمى و استعدادى سرشار در فراگيرى علوم حوزوى برخوردار بودند در اندك زمان ممكن، دروس مقدمات و سطح را با موفقيت به پايان رسانيده به حوزه درس خارج فقها و مراجع نامدار آن زمان پيوستند. ايشان با حضور در محضر درس خارج
فقه و
اصول حضرت آيه اللّه العظمى شهيد
سید محمد باقر صدر ( ره)، حضرت آيه اللّه العظمى
امام خمینی ( ره) و حضرت آيه اللّه العظمى خوئى، سالها به كسب علم و دانش پرداخت. از مهمترين ويژگيها و مزاياى برجسته ايشان بهره‌گيرى و الهام از انديشه‌هاى مبتكرانه اساتيد خود مانند امام خمينى و شهيد صدر است كه با اسلوبى جديد، و با نگاهى نوگرا به مباحث پرداخته و با توجه به نيازهاى روز حكومت اسلامى، مبانى فقهى
اهل بیت را عرضه مى‌دارند. از آنجا كه ايشان از جمله شاگردان برجسته و از نخبگان درس خارج حضرت امام و شهيد صدر بودند همواره مورد توجه ويژه اساتيد خود قرار داشتند. امام، به دفتر و مسؤولين وقت شهريه نجف اشرف دستور فرموده بودند، نسبت به تامين امور معيشتى و نيازهاى مالى ايشان عنايت ويژه‌اى صورت گيرد. شهيد صدر( ره) نيز با آنكه به كسى اجازه
اجتهاد نمى‌داد و در اين خصوص فوق العاده
احتیاط مى‌كردند، به آيه اللّه هاشمى اجازه اجتهاد داده و در خصوص وى تعابير بسيار بلندى فرموده‌اند. در حاليكه آيه الله هاشمى در سن جوانى بوده و هنوز سى سال از عمر شريف خود را سپرى نكرده بودند اين چنين از جانب استاد خود توصيف مى‌شوند:« امروز ايشان از مجتهدينى است كه
اسلام و مسلمين به او چشم دوخته و اميد بسته‌اند... از خداوند بزرگ مسئلت دارم، ايشان را كه ذخيره‌اى براى شريعت و اسلام است، در پناه خود محفوظ نگهدارد». پيش از پيروزى انقلاب اسلامى و در اوج مبارزات مردم ايران به رهبرى امام امت بر عليه رژيم ستم‌شاهى، رژيم بعث
عراق در اقدامى مشابه در سال ۱۹۷۴ م به حوزه علميه نجف يورش برده جمعى از علما بويژه علماى ايرانى و شاگردان شهيد صدر را دستگير و به زندان انداخت. آيه اللّه هاشمى شاهرودى از جمله كسانى بود كه در پى اين يورش دستگير و روانه زندان شد. پس از مدتى در حاليكه مورد انواع شكنجه‌هاى بدنى و روحى قرار داشت با وساطت مراجع و علماى وقت آزاد گرديد. بار ديگر، در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى به رهبرى امام خمينى، و شورش مردم نجف اشرف، رژيم بعث ايشان را تحت پيگرد قرار داده كه اين بار بدليل بازگشت وى به وطن اسلامى ايران رژيم عراق موفق به دستگيرى ايشان نگرديد. آيه اللّه هاشمى پس از ورود به ايران خدمت حضرت امام شرفياب و با موافقت ايشان
ارتباط ميان نيروهاى خارج از كشور بويژه شهيد صدر و حوزه علميه نجف اشرف با امام خمينى را به عهده گرفت. وى در اين راستا تلاش بى وقفه‌اى را آغاز و با
بسیح نيروهاى متعهد و مؤمن به
انقلاب از هيچ كوششى دريغ نكرده و در اندك زمانى توانست با دستور
حضرت آیه اللّه خامنه‌ای - كه در آن زمان از سوى امام مسؤوليت نهضتهاى اسلامى را به عهده داشت- تشكيلات
جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلاى اسلامى عراق را سازماندهى و مديريت نمايد. در يكى از ملاقاتهاى اعضاى مجلس اعلا با حضرت امام، با توجه به شناختى كه امام از آيه الله هاشمى داشتند به وى خطاب نموده و از ايشان مى‌خواهند تدريس در حوزه علميه قم را بر هر چيزى ترجيح داده و بررسى مسائل فقهى خصوصا در رابطه با احياى فقه حكومتى استوار بر ادله و
استنباط صحيح جواهرى را مشغول شوند. ايشان نيز با توجه به توصيه استاد از همان آغاز ورود به كشور( اول فروردين ماه سال ۱۳۵۸) به تدريس خارج فقه و اصول پرداختند. برخى كتاب هاى فقهى- اصولى كه در بحثهاى خارج ايشان تدريس شد عبارتند از: حقوق جزا در اسلام(
فقه حدود و تعزیرات ) كتاب الخمس( كه در دو جلد تاليف و چاپ شده است) اجاره،
بیع ، قضا، مضاربه، شركت، مساقاه، مزارعه،
صوم و... از طرفى ديگر تدريس دو دوره خارج اصول همراه با تاليف تقريرات خارج اصول شهيد صدر در يك مجموعه هفت جلدى تحت عنوان( بحوث فى علم الاصول) يكى ديگر از كارها و خدمات علمى
ايشان طى سالهاى گذشته است. ايشان در كنفرانس‌هاى انديشه اسلامى، كنگره‌هاى
مجمع جهانی اهل بیت ( عليهم السلام)، مجمع تقريب مذاهب اسلامى حوزه علميه قم، گردهمآيى‌هاى مشهد مقدس شركت فعال داشته و رياست و برگزارى اولين كنگره فقهى تخصصى حضرت امام قدس سره( تأثير زمان و مكان در اجتهاد) و اولين كنگره دايرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل البيت( عليهم السلام) در
قم را بر عهده داشت. به علاوه سلسله مقالاتى پيرامون مسائل و موضوعات مستحدثه از قبيل، ضمان كاهش ارزش پول، ديات شش‌گانه، علم شخص قاضى، محارب و مفسد فى الارض، استبداد در استيفاى قصاص و... از ديگر فعاليتهاى فقهى- فرهنگى معظم له بوده كه در فصلنامه فقه اهل بيت( ع) به چاپ رسيده است. ايشان همواره در كنار تدريس و فعاليتهاى فرهنگى عهده‌دار مسؤوليتهاى مهم و متعددى بوده كه به خوبى از عهده انجام آنان بر آمده و اكنون نيز علاوه بر تدريس در مسؤوليتهاى:- رئيس قوه قضائيه- عضو سابق فقهاى شوراى نگهبان- عضو مجلس خبرگان رهبرى- عضو
مجمع تشخیص مصلحت نظام - عضو شورايعالى مديريت حوزه علميه قم- نائب رئيس جامعه مدرسين حوزه علميه قم- عضو مجمع جهانى اهل بيت( ع) انجام وظيفه مى‌نمايند. يكى از مهمترين مسؤوليت ايشان طى سالهاى اخير تاسيس
موسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بيت است كه به فرمان رهبر معظم انقلاب حضرت آيه اللّه خامنه‌اى تاسيس و رياست اين مؤسسه به ايشان واگذار گرديد. مقام معظم رهبرى حضرت آيه اللّه خامنه‌اى با شناخت و آگاهى كه از مراتب علمى ايشان داشتند در حكم تاسيس مؤسسه
دایره المعارف خطاب به ايشان مى‌فرمايند:« جنابعالى را كه چهره درخشانى در علم و عمل بوده و بحمد الله از مقام والايى در فقه و علوم مرتبط به آن برخورداريد براى انجام اين اقدام بزرگ، شايسته دانسته، مسئوليت ايجاد و
اداره موسسه‌اى براى تهيه اين دائره المعارف را به جنابعالى محول مى كنم....» با همت و تلاش آيه اللّه هاشمى اين مؤسسه توانسته دهها
اثر ارزشمند فقهى- كلامى را در راستاى اهداف وظايف خويش و به منظور خدمت به فقه اهل بيت( ع) تدوين و منتشر نمايد. در كنار تدوين كتاب،
انتشار دو فصلنامه« فقه اهل بيت( ع)» فارسى و عربى و فصلنامه«
المنهاج » كه در شعبه
لبنان مؤسسه تدوين و منتشر مى‌شود، كار ديگر فرهنگى است كه در اين مؤسسه و با نظارت ايشان صورت مى‌گيرد. حوزه كارى اين فصلنامه‌ها بررسى و تبيين جديدترين ديدگاه‌هاى فقهى و بيان مسائل مستحدثه مى‌باشد كه در اين راستا موفقيتهاى چشم گيرى صورت گرفته است.
- بحوث فى علم الاصول ۷ جلد- كتاب الخمس ۲ جلد- مقالات فقهيه ۱ جلد- قاعده فراغ و تجاوز ۱ جلد- حكومت اسلامى ۱ جلد- جهان بينى اسلامى ۱ جلد- تفسير موضوعى بخشى از
نهج البلاغه ۱۰ جلد- تفسير آيه( مودت ذى القربى) ۱ جلد- استقلال در
استیفاء قصاص( مقاله علمى)- ذبح با دستگاههاى پيشرفته( مقاله علمى)- احكام فقهى كاهش ارزش پول( مقاله علمى)- كاوشى نو در اقسام ديه و چگونگى آن( مقاله علمى)- آنچه بزهكار افزون بر دين بايد بپردازد( مقاله علمى)- اختيار
ولی امر در عفو كيفرها( مقاله علمى)- علم شخص قاضى( مقاله علمى)- پيش بها يا بيعانه( مقاله علمى)- محارب كيست و محاربه چيست( مقاله علمى)- حكم بى حس كردن اعضاء هنگام اجراى كيفرهاى جسمانى( مقاله علمى)- حكم پيوند عضو قطع شده در قصاص( مقاله علمى)- قصاص، حق انحلالى يا مجموعى؟( مقاله علمى)- علم قاضى( ۲ مقاله علمى)- كتاب الاجاره ۲ جلد- قراءات فقهيه معاصره ۲ جلد- نهضت حسينى- مصدر التشريع و نظام الحكم في الاسلام- الصوم، تربية و هداية
کتاب فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام با موضوع اصطلاحات فقهى توسط جمعى از پژوهشگران مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى زير نظر سيد محمود هاشمى شاهرودى به زیان فارسی نگارش شده است، این کتاب درسه جلد در مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت عليهم السلام در سال ۱۴۲۶ هجری قمری درقم به طبع رسیده است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
