فلک-به ضم فاء (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فُلْك (به ضم فاء و سکون لام) از
واژگان قرآن کریم به معنای كشتى است. فُلْك در واحد و جمع، و در مذكّر و مؤنّث هر دو به‌كار می‌رود.
فُلْك:
(بر وزن قُفْل) كشتى است.
فُلْك در واحد و جمع به‌كار می‌رود، مثل:
(وَ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا وَ وَحْيِنا) (و اكنون در محضر ما و طبق
وحی ما، كشتى بساز)
كه راجع به كشتى
نوح (علیه‌السّلام) است، و آیه:
(و وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فِيهِ) (و كشتيها را مى‌بينى كه سينه
دریا را مى‌شكافند)
كه راجع به همه كشتی‌ها است و
(وَ آيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ) (نشانه‌اى ديگر از عظمت پروردگار براى آنان اين است كه ما فرزندانشان را در كشتی‌هايى پر از وسايل و بارها حمل كرديم)
و ظاهرا مراد مطلق كشتى است، نه كشتى نوح (عليه‌السّلام).
ايضا مذكّر و مؤنّث هر دو به‌كار رود، مثل:
(فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ) (در آن كِشتى كه پُر از
انسان و انواع
حیوانات بود)
كه به قرينه
صفت، مذكّر است، و مثل:
(أَ لَمْ تَرَ أَنَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ) (آيا نديدى كشتی‌ها به
برکت نعمت خدا در دريا حركت مى‌كنند؟!)
كه به
قرینه (تَجْرِي) مؤنّث است؛ ظاهرا آن بواسطه جمع بودن است.
طبرسی (رحمه‌اللّه) فرموده: اصل فُلْك به معنى دور و گرديدن است. على هذا كشتى را، به اعتبارِ گردشِ فَلَك گفته‌اند.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "فُلک"، ج۵، ص۲۰۳-۲۰۴.
