• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قحم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




قَحْم (به فتح قاف و سکون حاء) از واژگان قرآن کریم به معنای قرار گرفتن در وسط سختى مخوف است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: اِقْتِحام (به کسر الف و تاء و سکون قاف) به معنای وارد شدن به سختى، مُقْتَحِم (به ضم میم و سکون قاف و فتح تاء و کسر حاء) به معنای وارد شونده است.



قَحْم: قرار گرفتن در وسط سختى مخوف است.
راغب گويد: «قَحَّمَ الفرسُ فارسَهُ» يعنى: اسب، سوار را به محل مخوفى وارد كرد.


این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:

۲.۱ - اقتحام

اِقْتِحام: طبرسی فرموده، اقتحام وارد شدن به سختى است‌، (فَلَا اقْتَحَمَ‌ الْعَقَبَةَ • وَ ما أَدْراكَ مَا الْعَقَبَةُ • فَكُّ رَقَبَةٍ) (ولى او از آن گردنه مهم نگذشت و تو چه مى‌دانى آن گردنه چيست؟! آزاد كردن برده‌اى).
در اين سه آيه آزاد کردن بنده ورود به گردنه ناميده شده، زيرا انفاق و گذشتن از مال سخت است همانطور كه داخل شدن به گردنه.

۲.۲ - مقتحم

مُقْتَحِم: به معنى وارد شونده است، (هذا فَوْجٌ‌ مُقْتَحِمٌ‌ مَعَكُمْ لا مَرْحَباً بِهِمْ إِنَّهُمْ صالُوا النَّارِ) یعنی ملائکه به رؤساء گناهکاران گويند: «اين پيروان شما گروهى‌اند كه با شما وارد عذاب می‌شوند» و رؤسا گويند: «خوش و وسعت مباد بر آنها كه آنها وارد شوندگان آتش‌اند».

۲.۳ - نهج البلاغه

در نهج البلاغه خطبه ۱۲۳ درباره ورود به جنگ فرموده: «فَالنَّجَاةُ لِلْمُقْتَحِمِ‌ وَ الْهَلَكَةُ لِلْمُتَلَوِّمِ»، «نجات براى كسى است كه به جنگ وارد شود و هلاکت مال متوقف از جنگ است».


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۲۴۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۵۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۳۴.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۵۶.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۶.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹۲.    
۷. بلد/سوره۹۰، آیه۱۱-۱۳.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۴.    
۹. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۲۰، ص۲۹۲.    
۱۰. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۹۰.    
۱۱. ص/سوره۳۸، آیه۵۹.    
۱۲. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱۷، ص۲۱۹.    
۱۳. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۳۴.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۸، ص۷۵۳.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۲۴.    
۱۶. نهج‌البلاغه، ترجمه فیض‌الاسلام، خطبه۱۲۳، ج۲، ص۳۸۱.    
۱۷. نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۲۳، ص۱۸۰.    
۱۸. نهج البلاغه، تصحیح الحسون، خطبه۱۲۳، ص۲۷۹.    
۱۹. نهج البلاغه، ترجمه مکارم شیرازی، خطبه۱۲۳، ص۲۶۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قحم"، ج۵، ص۲۴۴.    






جعبه ابزار