• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قرض (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




قَرْض (به فتح قاف و سکون راء) از واژگان قرآن کریم به معنای نوعی از بریدن است. از مشتقات این واژه در آیات قرآن اِقْراض (به کسر الف و سکون قاف) به معنای قرض دادن است‌.



قَرْض: نوعی از بریدن است.
قطع مکان و گذشتن از آن را قطع مکان و قرض مکان گویند.


(وَ اِذا غَرَبَتْ‌ تَقْرِضُهُمْ‌ ذاتَ الشِّمالِ وَ هُمْ فِی فَجْوَةٍ مِنْهُ‌) «چون آفتاب غروب می‌کرد از آنها به طرف شمال متمایل می‌شد و آنها در کهف در وسعت بودند». طبرسی فرموده: اصل آن بریدن با دندان است و وام را قرض‌ گویند که شخص جزئی از مال خود را قطع کرده به دیگری می‌دهد به نیّت اینکه خود مال یا بدل آن را بعدا بدهند.

۲.۱ - اقراض

اِقْراض به معنی قرض دادن است‌. (اِنْ‌ تُقْرِضُوا اللَّهَ‌ قَرْضاً حَسَناً یُضاعِفْهُ لَکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ...) (اگر به خدا قرض الحسنه دهيد (و در راه او انفاق كنيد)، آن را براى شما مضاعف مى‌سازد و شما را مى بخشد).
ماده اِقْراض در قرآن همه جا درباره قرض دادن به خدا آمده و همه با وصف‌ «حَسَناً» مقیّد شده است. انفاق در راه خدا قرض دادن به خدا خوانده شده که آن از طرف خدا برگردانده خواهد شد و اشاره به حتمی بودن مزد آن است.

۲.۲ - قرض حسن

قید «حسن» ظاهرا مفید آن است که انفاق از مال پاک و با نیّت پاک و با قصد قربت باشد و بعدا پشیمان نگردد و با منّت و اذیّت بعدی توام نباشد.
به نظرم جمله‌ (لا یُتْبِعُونَ ما اَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا اَذیً‌...) (سپس به دنبال انفاقى كه كرده‌اند، منّت نمى‌گذارند و آزارى نمى‌رسانند) (یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ اَنْفُسِهِمْ‌) (و عمل كسانى كه اموال خود را براى خشنودى خدا، و پايدار ساختن فضايل انسانى در روح خود، انفاق مى‌كنند) بیان «حسن» است.
می‌شود گفت همه اعمال نیک اعمّ از بدنی و مالی قرض الحسن‌اند که آنها به خدا تحویل می‌شوند و خدا در مقابل پاداش خواهد داد. آیه‌ (اَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ اَقْرِضُوا اللَّهَ‌ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِاَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ...) (و نماز را برپا داريد و زكات بپردازيد و به خدا «قرض الحسنه» دهيد و در راه او انفاق نماييد و بدانيد آنچه از كارهاى نيك براى خود از پيش مى‌فرستيد آن را نزد خدا به بهترين وجه و بزرگترين پاداش خواهيد يافت) دلیل آن است و گرنه ایتاء زکوة داخل در قرض الحسن می‌باشد.
در قرآن مجید قرض به معنی «وام» متداول به کار نرفته، بلکه همه در عمل نیک و یک جا در معنی تجاوز استعمال شده که در اول ذکر شد.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۳۰۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۶.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۲۶.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۶.    
۵. کهف/سوره۱۸، آیه۱۷.    
۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۲۵۴.    
۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۳۵۳.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۰۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۲۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۰۷.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۷۲.    
۱۲. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۷.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۵۷.    
۱۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۳۰۹.    
۱۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۵۱۹.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۵۳.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۷۹.    
۱۸. بقره/سوره۲، آیه۲۶۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴.    
۲۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۸۸.    
۲۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲، ص۵۹۶.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۴۷.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۳۹.    
۲۴. بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵.    
۲۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۹۰.    
۲۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲، ص۵۹۹.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۵۲.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۴۸.    
۳۰. مزمّل/سوره۷۳، آیه۲۰.    
۳۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۵.    
۳۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۷۷.    
۳۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۱۹.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۷۶.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۴۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قرض"، ج۵، ص۳۰۶-۳۰۷.    






جعبه ابزار