• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قرن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: قرن (ابهام‌زدایی).

قَرْن (به فتح قاف و سکون راء) از واژگان قرآن کریم به معنای جمع کردن است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: اِقْتِران‌ (به کسر الف و تاء و سکون قاف) به معنای اجتماع دو چیز یا چیزهاست در یک معنی از معانی، و اِقْران (به کسر الف و سکون قاف) به معنای توانائی، و تَقْرین (به فتح تاء و سکون قاف) به معنای بسته شدن شدید، و قَرین‌ (به فتح قاف) که به معنای رفیق و مصاحب می‌باشد.



قَرْن: (بر وزن فَلْس) جمع کردن است. «قَرَنَ‌ البعیرین: جمعهما فی حبل» دو شتر را با یک طناب بست. جمع آن قُرون است.
راغب گفته: قرن، جماعتی را گویند که در زمان واحد نزدیک به هم زندگی می‌کنند، «الْقَرْنُ‌: القوم المقترنون فی زمن واحد».
طبرسی فرموده: قرن، مردم هر زمان است و آن از نزدیک به‌ هم بودن در یک زمان متّخذ شده است.
زجّاج گوید: به نظر من قرن، اهل هر زمانی است که در آن پیغمبری یا طبقه‌ای از اهل علم بوده است.
در قاموس و اقرب گفته: قرن هر امتی است که هلاک شده و احدی از آنها باقی نمانده است.


قید هلاک شدن در معنای قرن، مورد تصدیق قرآن نیست بلکه اعمّ است، مثل آیه: (اَ لَمْ یَرَوْا کَمْ اَهْلَکْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ‌ قَرْنٍ‌) (آيا نديدند چه بسيار از اقوام بى ايمان پيشين را هلاك كرديم؟) که درباره امّت هلاک شده است و مثل‌: (وَ اَنْشَاْنا مِنْ بَعْدِهِمْ‌ قَرْناً آخَرِینَ‌) (و اقوام ديگرى بعد از آنان پديد آورديم) که بوجود آمدن مراد است نه هلاک شدن،ایضا: (ثُمَّ اَنْشَاْنا مِنْ بَعْدِهِمْ‌ قُرُوناً آخَرِینَ‌) (سپس اقوام ديگرى را پس از آنها پديد آورديم).
به هر حال مراد از قرن و قرون در قرآن زمان نیست، خواه صد سال باشد یا کمتر یا بیشتر.
این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند:

۲.۱ - اقتران

اِقْتِران‌: اجتماع دو چیز یا چیزهاست در یک معنی از معانی، گویند: زید قرین عمرو است در ولادت، در شجاعت، در قدرت و غیره.
(اَوْ جاءَ مَعَهُ الْمَلائِکَةُ مُقْتَرِنِینَ‌) «یا ملائکه با او با هم بیایند».

۲.۲ - اقران

اِقْران: به معنی اِطاقه و توانائی است، یعنی قرین شدن در توانائی، گویند: «اَقْرَنَ‌ الامر: اطاقه»
(سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کُنَّا لَهُ‌ مُقْرِنِینَ‌) یعنی: «منزّه است خدائی که این مرکب را بر ما مسخّر کرد و گرنه ما بر تسخیر آن توانا نبودیم».

۲.۳ - تقرین

تَقْرین: بسته شدن شدید است. در مفردات و اقرب گفته تقرین برای کثرت و مبالغه است.
(وَ تَرَی الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئِذٍ مُقَرَّنِینَ‌ فِی الْاَصْفادِ) یعنی: «گناهکاران را بینی که با زنجیرها به شدت با هم بسته شده‌اند».

۲.۴ - قرین

قَرین‌: رفیق و مصاحب است.
(قالَ قائِلٌ مِنْهُمْ اِنِّی کانَ لِی‌ قَرِینٌ‌) (يكى از آنها مى‌گويد: من در دنيا همنشينى داشتم).
(وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ‌ قَرِینٌ‌) «هر که از یاد خدا اعراض کند شیطانی بر او می‌گماریم که مصاحب اوست».
آیات قرآن صریح‌اند در اینکه هر که به خدا توجّه کند ملائکه بر او نازل شده یاریش می‌کنند: (اِنَّ الَّذِینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ اَلَّا تَخافُوا... ) (به يقين كسانى كه گفتند: «پروردگار ما خداوند يگانه است.» سپس استقامت كردند، فرشتگان بر آنان نازل مى‌شوند كه: نترسيد...) و آنان که از خدا رو گردانند شیاطین به سراغشان آمده بر اصرارشان می‌افزایند، مثل آیه ما نحن فیه، (و اَ لَمْ تَرَ اَنَّا اَرْسَلْنَا الشَّیاطِینَ عَلَی الْکافِرِینَ تَؤُزُّهُمْ اَزًّا) (آيا نديدى‌كه ما شياطين را به سوى كافران فرستاديم تا آنان را شديداً تحريك كنند) و غیره.
(وَ قالَ قَرِینُهُ هذا ما لَدَیَّ عَتِیدٌ) (فرشته همراه او مى‌گويد: اين نامه اعمال اوست كه نزد من حاضر است!) و (قالَ‌ قَرِینُهُ‌ رَبَّنا ما اَطْغَیْتُهُ وَ لکِنْ کانَ فِی ضَلالٍ بَعِیدٍ) (و همنشينش از شياطين مى‌گويد: «پروردگارا! من او را به طغيان وانداشتم، بلكه او خود در گمراهى دور و درازى بود) ظاهرا مراد از قرین اول همان رقیب عتید و شهید است که در آیات ما قبل آمده و از قرین دوم شیطان مضلّ است که در آیه‌ (نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً) و غیره مذکور است.


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۳۰۹.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۷.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۹۹.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۷.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۲۷.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۵.    
۷. زجاج، ابو اسحاق، معانی القرآن و اعرابه، ج۲، ص۲۲۹.    
۸. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۴، ص۲۵۷.    
۹. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۳۲۶.    
۱۰. انعام/سوره۶، آیه۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۸.    
۱۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۷.    
۱۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۲۱.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۱۶.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۴۲۷.    
۱۶. انعام/سوره۶، آیه۶.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۲۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۶.    
۲۰. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴۲.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۴.    
۲۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۳.    
۲۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۴.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۷۱.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۵۳.    
۲۶. زخرف/سوره۴۳، آیه۵۳.    
۲۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۱۱.    
۲۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۶۶.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۷۸.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۴۲.    
۳۱. زخرف/سوره۴۳، آیه۱۳.    
۳۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۸۸.    
۳۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۳۰.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۶۳.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۱۹۰.    
۳۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۶۷.    
۳۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۴، ص۳۲۵.    
۳۸. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴۹.    
۳۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۸۹.    
۴۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۱۲۹.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۹۹.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۵۷.    
۴۳. صافات/سوره۳۷، آیه۵۱.    
۴۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۷.    
۴۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۳۸.    
۴۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۰۸.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۹۳.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۸۴.    
۴۹. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۶.    
۵۰. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۰۲.    
۵۱. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۵۱.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۷۳.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۲۴.    
۵۴. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۰.    
۵۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸۰.    
۵۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۸۹.    
۵۷. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۹۰-۵۹۱.    
۵۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۷.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۵۱-۵۲.    
۶۰. مریم/سوره۱۹، آیه۸۳.    
۶۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۱.    
۶۲. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۱۰۹.    
۶۳. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۱۴۹.    
۶۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۸۱۹.    
۶۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۲۰۶.    
۶۶. ق/سوره۵۰، آیه۲۳.    
۶۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۱۹.    
۶۸. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۵۱.    
۶۹. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۲۵.    
۷۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۲۰.    
۷۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۶۶.    
۷۲. ق/سوره۵۰، آیه۲۷.    
۷۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۱۹.    
۷۴. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۵۱.    
۷۵. طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۲۶.    
۷۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۲۰.    
۷۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۶۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "قرن"، ج۵، ص۳۰۹.    






جعبه ابزار