قطع قطاع (اصول)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

قطع به وجود آمده برای شخص زود باور را قطع قطاع گویند.

---

قطع به حکم شرعی واقعی را برای شخص قطاع «قطع قطاع» می‌گویند؛ یعنی رسیدن به حکم واقعی برای کسی که زود باور است و بسیار زیاد از اسباب غیر عادی به قطع می‌رسد.

---

در «قطع قطاع» این بحث مطرح می‌شود که آیا همان گونه که قطع انسان‌های متعارف و معمولی، حجت است، قطع قطاع نیز حجت است یا نه. در پاسخ گفته شده است که قطع قطاع دو گونه است:
۱. قطعی که از راه متعارف به دست می‌آید، که به اتفاق همه علما حجت است؛
۲. قطعی که از راه غیر متعارف به دست می‌آید مانند قطع به دست آمده از راه خبر دادن بچه یا شخص دروغ گو؛ علمای اصولی درباره حجیت این قطع اختلاف دارند:

---

مرحوم «شیخ انصاری»، قطع قطاع را مطلقا حجت دانسته و آن را از سایر قطع‌ها متفاوت نمی‌داند؛
مرحوم «کاشف الغطاء» می‌گوید: قطع قطاع مطلقا حجت نیست؛
مرحوم «صاحب فصول» به تفصیل اعتقاد دارد؛ به این بیان که:

---

ا) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند به این بیماری دچار است و یقین هم دارد که قطع او نزد شارع حجت نیست؛ در این صورت، قطعش حجیت ندارد و نباید به آن اعتنا کند.
ب) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند قطاع است، ولی نمی‌داند آیا نزد «شارع قطع قطاع» اعتبار دارد یا ندارد؛ در این صورت، تا زمانی که منعی از سوی شارع محقق نشده، قطع او ارزش دارد، ولی به مجرد این که دلیل آمد و یقین کرد که قطعش حجت نیست، نباید به آن اعتنا کند.
ج) مکلف در واقع قطاع است و خودش هم می‌داند قطاع است و عقل او حکم می‌کند که قطعش حجت است، آن گاه از راه ملازمه حکم عقل و شرع، به امضای شرع هم پی می‌برد؛ در این صورت، قطع وی معتبر است.

---