قَصْد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
'''قَصْد: ''
(وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ) «قَصْد» به معناى صاف بودن راه است
و بنابراين «قَصْدُ السَّبِيْلِ» به معناى راه راست مى‌باشد راهى كه انحراف و ضلالت در آن وجود ندارد. بعضى از مفسران بزرگ، مانند:
علامه طباطبايى در
الميزان «قَصْد» را به معناى «قاصد» گرفته‌اند كه نقطه مقابل «جائر» يعنى منحرف از حق است.
(وَعَلَى اللّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَآئِرٌ وَلَوْ شَاء لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ) (و بر خداست كه راه راست را به بندگان نشان دهد؛ امّا بعضى از راه‌ها بيراهه است و اگر خدا مى‌خواست همه شما را به اجبار هدايت مى‌كرد؛ ولى هدايت اجبارى ارزش ندارد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه قصد -به طورى كه راغب
و غير او گفته‌اند -به معناى استقامت راه است، يعنى راه آن طور مستقيم باشد كه در رساندن سالک خود به هدف، قيوم و مسلط باشد و ظاهرا اين كلمه كه مصدر است به معناى اسم فاعل است و اضافه شدن آن به كلمه سبيل، اضافه صفت به موصوف خويش است و بنابراين، معناى قصد السبيل، سبيل قاصد است، در مقابل قول خداوند كه مى‌فرمايد:
(وَ مِنْها جائِرٌ) كه جائر به معناى منحرف از هدف است و رهرو خود را به غير هدف مى‌رساند و از هدف گمراه مى‌كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «قَصْد»، ص۴۴۱.
