لاتَعْثَوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لاتَعْثَوا:(وَ لا تَعْثَوْا فِي الأَرْضِ) «لاتَعْثَوا» از مادّه
«عِثّى» (بر وزن مِسِىّ) به معناى فساد شديد است،
منتهى اين كلمه بيشتر در مفاسد اخلاقى و معنوى به كار مى‌رود، در حالى كه مادّه
«عيث» كه از نظر معنا شبيه آن است بيشتر به مفاسد حسى، اطلاق مى‌گردد.
(وَ إِذِ اسْتَسْقَى مُوسَى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ كُلُواْ وَ اشْرَبُواْ مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَ لاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ) (و به ياد آوريد زمانى را كه
موسی براى قوم خويش، آب طلبيد؛ به او گفتيم: «عصاى خود را بر آن سنگ مخصوص بزن!» ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشيد؛ آن گونه كه هر طايفه از طوايف دوازده‌گانه
بنی‌اسرائیل)، چشمه خود را مى‌شناختند و گفتيم: «از روزىِ
خداوند بخوريد و بياشاميد؛ و در زمين به فساد نكوشيد».)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
راغب در
مفردات مى‌گويد: ماده عيث با ماده عثى معناى نزديك به هم دارند نظير ماده جذب با ماده جبذ ، چيزى كه هست ماده عيث بيشتر در فسادهايى استعمال مى‌شود كه با حس مشاهده مى‌شود ولى ماده عثى در فسادهايى به كار مى‌رود كه عقل آن را درک مى‌كند نه حس و گفته مى‌شود: عثى- يعثى- عثيا و بر اين قياس است
آیه شریفه (وَ لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ) و نيز گفته مى‌شود: عثا يعثو عثوا.
و بنا بر اين كلمه مفسدين حال است از ضميرى كه در كلمه تعثوا است يعنى ضمير انتم و اين حال تاكيد را افاده مى‌كند و مثل اين است كه گفته باشيم: لا تفسدوا افسادا.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «لاتَعْثَوا»، ص۴۷۵.
