• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مؤیدالدین بن محمد نسفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مؤیدالدین نسفی (سده ۶ ق) شاعر نامدار ایرانی، از اهالی نَسَف در ماوراءالنهر بود.
وی در دربار آل افراسیاب، به‌ویژه نزد جلال‌الدین علی (متوفی پس از ۵۵۳ق)، به مدیحه‌سرایی اشتغال داشت.
پسرش، شهاب‌الدین احمد، نیز از شاعران همان دربار بود.
ایشان در فصاحت و بلاغت شهرت داشت و عوفی او را «استادالشعرا» خوانده است.
قصاید او نغز و لطیف توصیف شده‌ است.
مورخان او را هم‌زمان با دوره سلاجقه خراسان و ملوک خانیه ماوراءالنهر دانسته‌اند.
از آثار او دیوان اشعار و منظومه‌ای به نام پهلوان‌نامه در قالب مثنوی باقی مانده است.



مؤیدالدین نسفی از شاعران معروف سده ششم (هجری قمری) بود.
وی همانند پسرش شهاب‌الدین احمد که او نیز از سرایندگان دستگاه پادشاهان آل افراسیاب بود، در این دربار خدمت می‌کرد.
او مداح جلال‌الدین علی که در حدود سال (۵۵۳ هـ.ق) به سلطنت رسید، به‌شمار می‌رفت.



نسفی شاعری فصیح و بلیغ و زبان‌آور بود و سروده‌هایش بر استادی و چیره‌دستی‌اش در این زمینه گواهی می‌دهد.
[۱] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۷۶۷.
عوفی نیز در کتاب خود که کهن‌ترین منبعی است که به تذکره و شرح حال شعرا پرداخته، او را استادالشعرا خوانده و قصیده‌هایش را نغز و لطیف توصیف کرده است.
[۲] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۰۰.


مؤیدالدین عصری که در آن می‌زیسته مورد توجه محققان معاصر است. برخی او را از شاعران عهد سلاجقه خراسان (۴۳۲ ـ ۵۵۲)
[۳] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۵۷۹.
و گروهی متعلق به دوران ملوک خانیه ماوراءالنهر دانسته‌اند
[۴] نفسیی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۱۰۰.
که با توجه به همزمانی آن‌ها با یکدیگر و معاصربودن نسفی با این دوران قابل جمع می‌باشد.



نسفی دو اثر را به یادگار گذاشته که در منابع به آن‌ها اشاره شده است:
•دیوان شعر؛
•پهلوان نامه. (به روش مثنوی معنوی مولوی است.)
[۵] هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۱، ص۸۰۸.
[۶] هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۳، ص۸۰۸.


مؤیدالدین تاریخ وفاتش مشخص نیست، اما با توجه به اینکه در قرن ششم (هجری قمری) می‌زیسته شاید در همین قرن نیز از دنیا رفته باشد.



۱. صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۷۶۷.
۲. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۰۰.
۳. خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۵۷۹.
۴. نفسیی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۱۰۰.
۵. هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۱، ص۸۰۸.
۶. هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۳، ص۸۰۸.
۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه، ج۹، ص۱۱۳۰.    
۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه، ج۹، ص۱۱۳۰.    
۹. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه، ج۱۹، ص۱۳۲.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «مؤیدالدین نسفی»، ج۴، ص۴۲۷.






جعبه ابزار