• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محله بزاعا (خام)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بُزاعا (یا بِزاعه ) ، محلی در شمال سوریه ، در حدود چهل کیلومتری شرق حلب ، واقع در درّة حاصلخیز نهرالذهب یا وادی بُطنان • . رونق سابق بزاعه نصیب حومة غربیش ، باب البُزاعَه ، شهرک کنونی الباب ، شده است . سر سبزی باغها و رونق اقتصادی این محل توجه ابن جُبَیر را، که در ۵۸۰ در مسیر کاروان رو مَنبج به حلب در آنجا توقف داشته ، به خود جلب کرده بوده است . این محل ، که به گفتة ابن جبیر (ص ۲۲۴) حالتی نیمه شهری و نیمه روستایی داشت ، دارای قلعه ای نظامی بود که موجب قدرتمندی آن می شد. با این حال ، پس از استقرار صلیبیون در شام ، بزاعه دستخوش حملات متعددی شد که عموماً با تاراج این سرزمین همراه بود و حتی در ۵۳۲/۱۱۳۸ فرانکها آنجا را تصرف کردند، و در همان سال مجدداً به تصرّف ( نورالدین ) زَنگی در آمد. در کتیبه ای متعلق به ۵۶۷ که از این محل به دست آمده نام اسماعیل ، پسر نورالدین ( زنگی ) ذکر شده است . این محل بعداً در ۵۷۱ به تصرف صلاح الدین ( ایّوبی ) درآمد، و در ۶۵۷ به دست مغولها افتاد. همچنین در ۵۷۰ پیروان فرقة اسماعیلیه ، که ظاهراً بر بیشتر این سرزمین تسلط داشته اند، در این محل قتل عام شده اند، و مشهد عقیل بن ابی طالب ( برادر علی بن ابی طالب علیه السّلام ) نیز در نزدیکی این محل زیارتگاه بوده است .
در عهد ممالیک ، دهکدة الباب ، که در متون قرون وسطی نام آن از بُزاعه جدا نبود، آشکارا بر بزاعه پیشی گرفت . بنای مسجدی بزرگ (ساختمان آن را باید با ساختمان مناره های بزاعه و تاذِف ، که تاریخ ۷۵۵ و ۷۵۶ بر آنها حک شده ، مربوط دانست )، و نیز ( شرح ) اقداماتی که در فاصلة ۷۷۵ـ۸۵۸ روی درهای این بنا حک شده ، از اهمیت و اعتبار این محل حکایت می کند. این شهر مرکز بیست و چهارمین ناحیة استان حلب به شمار می رفته ، و یاقوت (ج ۱، ص ۴۳۷) از آن بیشتر به عنوان مرکز صدور کرباس یاد کرده است .
هنوز بقایای چندین کتیبه در روستای مجاور تاذف برجاست .
منابع :
(۱) ( ابن جبیر، رحلة ابن جبیر ، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴ ) ؛
(۲) ابن شداد، الاعلاق الخطیرة فی ذکر امراء الشام و الجزیرة ، جزء ۱، قسم ۱: حلب ، چاپ دومینیک سوردل ، دمشق ۱۹۵۶، ص ۵۷؛
(۳) اسماعیل بن علی ابوالفداء، کتاب تقویم البلدان ، چاپ رینود و دیسلان ، پاریس ۱۸۴۰، ص ۲۶۷؛
(۴) محمدبن ابی طالب دمشقی ، نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر ، چاپ مرن ، ص ۱۱۴، ۲۰۵؛
(۵) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، ج ۱، ص ۶۰۳، ۸۱۱؛
(۶) M. van Berchem, Arabische Inschriften , in M. F. von Oppenheim, Beitra « ge zur Assyriologie , vii, Leipzig ۱۹۰۹, ۵۵-۵۷ (nos. ۶۳-۷۲);
(۷) Cl. Cahen, La Syrie du Nord , Paris ۱۹۴۰, index, s.v. "Ba  b-Bouza  a ـ a";
(۸) M. Canard, Histoire de la dynastie des Hamdanides , I, Algiers ۱۹۵۱, ۲۱۹, ۲۲۳-۲۲۴;
(۹) R. Dussaud, Topographie historique de la Syrie , Paris ۱۹۲۷, esp. ۴۷۵;
(۱۰) M. Gaudefroy-Demombynes, La Syrie ب l'إpoque des Mamelouks , Paris ۱۹۲۳, ۹۲, ۲۱۹;
(۱۱) G. Le Strange, Palestine under the Moslems , London ۱۸۹۰, ۴۰۶, ۴۲۶, ۵۴۰;
(۱۲) J. Sourdel and D. Sourdel, "Notes d'إpigraphie et de topographie sur la Syrie du nord", Annales archإologiques de Syrie , III (۱۹۵۳), ۹۶-۱۰۲.
/ ژ. سوردل و تومین ( د.اسلام ) /



جعبه ابزار