• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محله بوقان خام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بوقان ، ناحیه ای قدیمی در سرزمین سند (در پاکستان امروزی ). در نقشه های جغرافیایی کنونی ، نامی از بوقان دیده نمی شود، ولی وجود آن از اواسط قرن اول هجری تا اواخر قرن سوم هجری در منطقة سجستان (سیستان ) محرز است . این ناحیه در جنوب قندهار و شمال قیقان /کیکان (رجوع کنید به کلات • ) و در مغرب ملتان /مولتان واقع بوده ؛ آنجا که جلگة هموار ناحیة سجستان در قسمت جنوب شرقی تمام می شده و به ارتفاعاتی نسبتاً بلند می رسیده است . بوقان بین ْ۳۰ تا ْ۳۲ عرض شمالی و ْ۶۵ تا ْ۶۷ طول شرقی ، در شمال شرقی دریای عمان بوده (مونس ، ص ۱۱۸) و جنوبی ترین نقطة آن ، حدود هشت درجه با مدار رأس السرطان فاصله داشته است .
فتوح البلدان بلاذری ، قدیمترین منبعی است که در آن نام بوقان و قیقان ، به مناسبت ذکر فتوحات دوران خلافت معاویه ، آمده است (ص ۶۰۶). زیاد، والی بصره ، منذِرِبن جارود عَبْدی مکنی به ابوالاشعث را بر سرحدّات هند ولایت داد و او به غزای بوقان و قیقان رفت و در این نبرد پیروز شد. اهالی این ناحیه بعد از این فتح مسلمان شدند (همان ، ص ۶۰۷؛ یعقوبی ، ج ۲، ص ۱۷۱). بعد از مرگ منذر، عبیدالله ، پسر و جانشین زیاد، سَنان بن سَلَمه را به جای او گماشت (یعقوبی ، همانجا) و حَریّبن حَریّ باهلی ، فرمانده نیروهای جنگی سنان بن سلمه شد (یاقوت حموی ، ج ۱، ص ۷۶۱).
در دورة خلافت معتصم عباسی (۲۲۳ـ۲۲۷) عمران بن موسی بن یحیی بن خالد برمکی در ناحیة بوقان شهری ساخت و آن را بیضاء نامید (همان ، ج ۱، ص ۷۶۲). این شهر، در اراضی غربی شاخابة سند نزدیک بوقان ، جهت سرکوبی قبایل شورشی و ایجاد امنیتِ پادگان نظامی آنجا، بنا شد، ولی ظاهراً ترقی نکرد؛ زیرا بعد از این عصر، جهانگردان ، جغرافی نویسان و مورخان دیگر از آن ذکری نکرده اند (حبیبی ، ص ۷۰۲).
منابع :
(۱) احمدبن یحیی بلاذری ، فتوح البلدان ، ترجمه و مقدمه از محمد توکل ، تهران ۱۳۶۷ ش ؛
(۲) عبدالحی حبیبی ، تاریخ افغانستان بعد از اسلام ، تهران ۱۳۶۳ ش ؛
(۳) حسین مونس ، اطلس تاریخ اسلام ، قاهره ۱۴۰۷/۱۹۸۷؛
(۴) یاقوت حموی ، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵؛
(۵) احمدبن اسحاق یعقوبی ، تاریخ یعقوبی ، ترجمة محمدابراهیم آیتی ، تهران ۱۳۵۶ ش .



جعبه ابزار