• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن حمّویه جوینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن حمّویه جوینی


محمد بن حمّویه جوینی (۴۴۹ ـ ۵۳۰ هـ.ق) به عنوان صوفی، مفسر، مورخ، فقیه و علمای بزرگ قرن پنجم (هجری قمری) شناخته می‌شود.
او به تحصیل علوم دینی پرداخت و به زهد، علم و اخلاق نیکو مشهور بود.
از اساتید وی امام الحرمین جوینی، عمران انصاری صوفی و ابوالفضل علی بن محمد فارمَذی را می‌توان نام برد.
و از شاگردان ایشان به ابومحمد بن خشّاب و ابواحمد بن سُکینه می‌توان اشاره کرد.
وی خانقاهی در بحیرآباد تأسیس کرد و آثار مهمی از جمله مقامات صوفیان و لطائف الأذهان فی تفسیر القرآن را به جا گذاشت.
او در سال ۵۳۰ (هجری قمری) در سن ۸۲ سالگی وفات کرد و در همان‌جا به خاک سپرده شد.


ابوعبداللّه محمد بن حَمُّویة بن محمد بن حمُّویه معین‌الدین جُوینی
[۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۱.    
[۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
[۳] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
[۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۵.    
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
[۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۲۷۳.    
[۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
[۸] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
[۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۱۱] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۱۲] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
[۱۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۱۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
صوفی، مفسر، مورخ، فقیه، اصولی
[۱۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
[۱۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۱۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۱۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
[۲۰] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۲۷۳.    
و جد آل حمّویه است که در مصر مدتی حکمرانی کردند.
[۲۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۲۳] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
[۲۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
در ماه محرم ۴۴۹ (هجری قمری) در روستای بُحَیرآباد جُوَین از توابع نیشابور به دنیا آمد و پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علوم دینی روی آورد.
[۲۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۲۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    

معین‌الدین مریدان فراوانی در خراسان و عراق داشت و سلطان سنجر سلجوقی (۵۱۱ ـ ۵۵۲ هـ.ق) و دیگر پادشاهان و امیران همواره به زیارت او می‌رفته‌اند.
ایشان هرگز از عطایای آنان استفاده نکرد و نزد آنان نمی‌رفت.
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
او از راه زراعتی که به وسیله خادم او به دست می‌آمد، زندگی می‌کرد.
[۲۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
وی خانقاهی نیز در بُحیرآباد، نزدیک خانه‌اش تأسیس کرد و املاکی را برای آن وقف نمود.
[۳۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    

ابوعبداللّه به گفته سمعانی (م ۵۶۲ هـ.ق) تمام عمر خود را در طلب علم، عبادت و منفعت رساندن به خلق خدا گذرانید.
[۳۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
او از دانشمندان عصر خود و جامع بین علم ظاهر و باطن گردید.
[۳۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
سمعانی همچنین وی را صاحب کرامات، مشهور به زهد، صلاح، فضل، علم،
[۳۳] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۵.    
کثیرالذکر و دارای اخلاقی نیکو دانسته است.
می‌نویسد: او و برادرش ابوسعد عبدالصمد در زیادی تهجد، تلاوت قرآن، ورع و تقوا نمونه و زبانزد عام و خاص بودند.
[۳۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
[۳۵] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
[۳۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۳۸] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    

محمد بن حَمُّویة از استادانی همچون؛ عایشه بنت عمر بن ابی‌عمر بسطامی،
[۳۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
جدّ مادری‌اش ابوالعباس محمد بن محمد بن علی جوینی،
[۴۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
ابوالحسن محمد بن محمد بن زید حسینی،
[۴۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
ابوالمظفر موسی بن عمران انصاری صوفی
[۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۴۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۴۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۴۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
و امام الحرمین جوینی بهره علمی برده است.
وی همچنین تصوف را از ابوالفضل علی بن محمد فارمَذی فرا گرفت.
[۴۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۴۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    

ابن حَمُّویة شاگردان و راویانی داشت که از آن میان می‌توان به افرادی همچون؛ ابومحمد بن خشّاب،
[۴۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
ابن عساکر،
[۴۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
ابواحمد بن سُکینه اشاره نمود.
[۵۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
برخی دیگر نیز از وی روایت کرده‌اند.
[۵۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    

جوینی کتاب‌هایی تالیف کرده که آثار او عبارت‌اند از:
• مقامات صوفیان؛
[۵۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۱.    
• مشتمل بر چهل مقام؛
• لطائف الأذهان فی تفسیر القرآن؛
[۵۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۵۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
[۵۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
• سلوة الطالبین فی سِیَر سید المرسلین؛
[۵۶] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۵۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۵۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
[۵۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
• اربعین حدیثا؛
[۶۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
[۶۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
• کتابی در علم صوفیه (در تصوّف).
[۶۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۶۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
[۶۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
[۶۵] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
بعضی از منابع، به اشتباه کتاب سلوة الطالبین را به نبیره‌اش محمد بن عمر بن علی بن محمد بن حمّویه (م ۶۱۷ هـ.ق) نسبت داده‌اند.
[۶۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۱۰.    
[۶۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۹۹۹.    
[۶۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۱، ص۸۸.    

ابوعبداللّه پس از ۸۲ سال زندگی، درنهایت در ماه ربیع‌الاول سال ۵۳۰ (هجری قمری) در بحیرآباد وفات کرد و در همان‌جا به خاک سپرده شد.
[۶۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
[۷۰] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
[۷۱] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
[۷۲] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
[۷۳] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۷۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۷۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۷۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
[۷۷] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
(دیگر منابع:
[۷۸] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
[۷۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
[۸۰] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
[۸۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
[۸۲] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
[۸۳] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
[۸۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
[۸۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
[۸۶] ذهبی، محمد بن احمد، إلاعلام بوفیات الأعلام، ج۱، ص۳۵۲.
[۸۷] ذهبی، محمد بن احمد، الاشاره الی وفیات الاعیان، ص۲۶۹.
[۸۸] ابن فوطی، عبد الرزاق بن احمد، مجمع الاداب، ج۲، ص۳۸۹.
)
۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۱.    
۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۳. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
۴. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۵.    
۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۲۷۳.    
۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
۸. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۱۱. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۱۲. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
۱۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۱۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۱۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۱۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۱۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۱۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
۲۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۹، ص۲۷۳.    
۲۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۲۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۲۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
۲۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۲۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۲۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۳۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۳۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
۳۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
۳۳. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۵.    
۳۴. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
۳۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
۳۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۳۸. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
۳۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۳، ص۴۳۱.    
۴۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
۴۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۴۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۴۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۴۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر، ج۲، ص۱۲۶.    
۴۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۴۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۴۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۴۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۵۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۵۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۵۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۲، ص۱۱.    
۵۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۵۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۵۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۵۶. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۵۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۵۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۵۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۶۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۶۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۶۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۶۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۶۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۲۳.    
۶۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۶۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۱۰.    
۶۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۹۹۹.    
۶۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۱، ص۸۸.    
۶۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۹۸.    
۷۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
۷۱. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
۷۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
۷۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۷۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۷۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۷۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۷۷. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
۷۸. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
۷۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۲، ص۲۱۱.    
۸۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۹، ص۸۰.    
۸۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۴۳۸.    
۸۲. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۱۹۷.    
۸۳. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۷، ص۳۱۷.    
۸۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۶، ص۱۵۶.    
۸۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.    
۸۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، إلاعلام بوفیات الأعلام، ج۱، ص۳۵۲.
۸۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاشاره الی وفیات الاعیان، ص۲۶۹.
۸۸. ↑ ابن فوطی، عبد الرزاق بن احمد، مجمع الاداب، ج۲، ص۳۸۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن حمّویه جوینی»، ج۴، ص۳۰۶.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 530 (قمری) | زادگان سال 449 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | صوفیان قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | فقیهان قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | مفسران قرن 5 (قمری) | مورخان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار