• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن یحیی شاطبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن یحیی شاطبی (۴۸۲ ـ ۵۴۷ هـ.ق) معروف به ابن یَنَّق، مورخ، ادیب، شاعر، خطیب، نحوی، عروضی و پزشک اهل شاطبه بود.
علوم قرآن، حدیث، پزشکی و ادبیات را نزد استادان برجسته آموخت و در بلاغت، شعر و کتابت به مهارت رسید.
او شخصیتی جوانمرد، محبوب و دانش‌دوست بود که عمر خود را صرف پژوهش کرد.
از آثارش می‌توان به الحماسه، تاریخ ملوک الاندلس و الأعیان و الشعراء بها و مجموعه خطب اشاره کرد.
وی در اواخر سال ۵۴۷ (هجری قمری) در شاطبه درگذشت.



ابوعامر محمد بن یحیی بن محمد شاطبی اندلسی معروف به ابن یَنَّق مورخ، ادیب، نحوی، عروضی، خطیب، شاعر، پزشک و اهل شاطبه، شهری در شرق اندلس بود که در سال ۴۸۲ (هجری قمری) متولد شد.
او پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل علم روی آورد.
وی به ادبیات و علم عروض نیز روی آورد و در این علوم مهارت خاصی پیدا کرد؛ چنان‌که در بلاغت و کتابت و شعر به حد نهایت رسید.
گفته شده او فردی بامروت، جوانمرد، خوش‌سیما و محبوب بود و هرگز چیزی را با دست خود نخرید و نفروخت و دائماً ملازم خانه خود بود و تمام روز خود را با کارهای علمی سپری می‌کرد.



ابن ینّق علوم قرآن و حدیث را از محمد بن فرج مِکناسی و حسین بن محمد بن سکّره صدفی فرا گرفت.
هم‌چنین وی از ابوالحسین بن سراج روایت نموده است.
او علم پزشکی را نیز از ابوالعلاء بن زُهر آموخت.



ابوعامر شاگردانی داشت که ابوعبداللّه مکناسی از او روایت کرده و ابومحمد بن سفیان نیز از او و برادرش ابراهیم بن یحیی روایت می‌نماید.
[۲۸] ابن ابار، محمد بن عبدالله، المعجم، ص۱۶۸.




شاطبی آثاری داشت کخ عبارت‌اند از:
• الحماسه که اثر حجیم و بزرگی در نوع خود بوده است؛
• تاریخ ملوک الاندلس و الأعیان و الشعراء بها؛
• مجموعه خطب که در آن‌ها با ابن نباته به معارضه برخاسته است.



محمد در نهایت در اواخر سال ۵۴۷ (هجری قمری) در شاطبه درگذشت.



۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۱۸۵.    
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۱۸.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۱۸۵.    
۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۰۹.    
۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۳.    
۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۱۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۱۱. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۱۲. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۹.    
۱۳. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۱۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۱۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۱۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۱۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۳-۱۴.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۲۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۲۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۲۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۲۴. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۲۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۹.    
۲۶. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۲۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۲۸. ابن ابار، محمد بن عبدالله، المعجم، ص۱۶۸.
۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۳۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۳۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۳۲. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۳۳. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۳۴. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۹.    
۳۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۳۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۱۸.    
۳۷. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۳۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۳۹. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۴۰. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۴۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۹.    
۴۲. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۴۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۴۴. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۴۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۱۸.    
۴۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۴۷. ابن ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۲، ص۱۴.    
۴۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۲۹.    
۴۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۵۰. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۱۰.    
۵۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۲۸۳.    
۵۲. ابومحمد، فتح بن خاقان، قلائد العقیان، ج۱، ص۱۸۵.    
۵۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۰، ص۱۸۵.    
۵۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۱۸.    
۵۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۴۲۱.    
۵۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۰۹.    
۵۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۳۷.    
۵۸. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۲۶۱.    
۵۹. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۴، ص۳۶۱.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن یحیی شاطبی»، ج۴، ص۳۳۸.






جعبه ابزار