محمدابراهیم کتانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتانی، محمدابراهیم
عالم کتابشناس و از رهبران و بنیانگذاران جنبش ملی و نهضت فرهنگی و اصلاح دینی مراکش در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی. وی در ۱۳۲۵ ق. ۱۹۰۷ در فاس به دنیا آمد و در جامع قرویین آموزش های دینی را فراگرفت و پس از موفقیتش در امتحانات، به دلیل نپذیرفتن امضای تعهدنامه مبنی بر عدم فعالیت برای آزادی مراکش، از سوی استعمارگران به وی و علان الفاسی اجازه اعطای گواهینامه درجه «عالم» داده نشد و آنها پس از استقلال (۱۹۵۵) موفق به اخذ آن شدند.
محمدابراهیم از شاخص ترین پیشوایان جنبش سلفیه در کنار برجستگان آن چون ابن بادیس و الفاسی بود. او پس از استقلال به رباط رفت و به سمت نویسنده در مجله العلم مشغول به کار شد. در ۱۹۵۷ رئیس قسمت نسخه های خطی «خزانه العامه» شد.
کتانی از استادان دانشگاه مراکش بود و در دانشکده های ادبیات و حقوق در رباط و فاس تدریس می کرد. وی در جستجوی نسخه های خطی، مساجد و مراقد کشورهای مراکش، الجزایر، لیبی ایتالیا،اسپانیا، عربستان سعودی و عراق و دانشگاه های پرینستون و هاروارد امریکا را بازدید کرد.
او به اهمیت گنج ها و میراث ملی آگاه بود و توانست به کمک دیگر محققان، نسخه های خطی کمیاب «تامکروت» و «کتابخانه سلطنتی» را کشف کند.
کتانی مطالعات و بررسی های باارزشی در زمینه فرهنگ عربی واسلامی، به ویژه فرهنگ اندلسی داشت ودر این زمینه متخصص بود. علاوه بر آن عضویت آکادمی مراکش و استادی دانشگاه محمد پنجم و قرویین را هم بر عهده داشت.
وی از جمله پیشنهاددهندگان و دعوت کنندگان به احیای اجتهاد جمعی بود. همچنین اخبار رجال و جنگ های مراکش را روایت می نمود. برای وی موضوع استعمار و تبلیغات مسیحی گری بسیار بااهمیت بود و با ظهیر بربری ـ که فرانسه را به کنار گذاردن مجموعه زبان های مراکشی از بقیه زبان های بومی واداشت ـ به مخالفت برخاست.
محمدابراهیم به طالبان علم عنایت داشت و بسیاری از اوقات به درخواست کنندگان، نسخه خطی خود را که در باب موضوع مشخصی نوشته بود، به نیت گسترش علم، تقدیم می کرد.
وفات وی به سال ۱۴۱۱ ق/ ۱۹۹۰ بود. از او آثار متعددی بر جای مانده است.
منابع: تتمه الاعلام للزرکلی، ۲: ۱۳۰-۱۳۱، ذیل الاعلام، ۱۶۴-۱۶۳٫
