• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمّد بن حسین بن جمهور عمّی بصری (مؤلفان مهدوی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


محمّد بن جمهور عمّی عربی بصری، معروف به اِبْنِ‌جُمْهور از محدّثان و ادبای شیعی و از یاران خاصّ امام رضا (علیه‌السلام) بوده و از ایشان روایت کرده است. وفات او را در سال ۲۱۰ه‌. ق. گزارش کرده‌اند.


شرح حال نگاران، کنیه و نام پدر و جدّ پدری وی را با اختلاف آورده‌اند. ابن ندیم
[۱] ابن ندیم، محمّد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۴.    
وی را محمّد بن حسین بن جمهور عمّی و نجاشی،
[۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
محمّد بن جمهور عمّی خوانده است. طوسی از او با نام محمّد بن جمهور عمّی عربی بصری
[۳] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۴۷.    
و نیز با عنوان محمّد بن حسن بن جمهور عمّی بصری
[۴] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
یاد کرده است. او همچنین
[۵] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
[۶] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۵۱۲.
[۷] طوسی، محمّد بن حسن، اختیار معرفة الرّجال، ص۴۱۶.
تصریح دارد که این نام‌ها متعلّق به یک شخص است و او را از طایفة بنی عمّ تمیم دانسته است.
ابن جمهور ۱۱۰ سال زیست، امّا تاریخ تولّد او معلوم نیست.
[۸] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
محمّد بن جمهور، پسری به نام حسن دارد
[۹] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۶۲.    
که برخی احتمال داده‌اند وی راوی محذوف در سند مناظرة امام رضا (علیه‌السلام) با بزرگان ادیان دیگر باشد.
[۱۰] اصغر قائدان و دیگران، بررسی و تحلیل سند مناظرات امام رضا (علیه‌السلام) در عراق و خراسان، پژوهش‌های قرآن و حدیث، ص۱۱۸.
مسلّم است که او از یاران خاصّ امام رضا (علیه‌السلام) بوده و از آن حضرت روایت کرده است.
[۱۱] ابن ندیم، محمّد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۴.    
[۱۲] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    


ابن‌جمهور را غالی و در حدیث ضعیف و سست ایمان دانسته‌اند.
[۱۳] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
[۱۴] رجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
همچنین طوسی او را در زمرة کسانی برشمرده که از معصوم حدیث نقل نکرده است.
ابن قولویه در کامل الزّیارات زیارت عاشورا را با واسطة دو راوی (حسین بن محمّد بن عامر و مُعَلّی بن محمّد) از او حدیث نقل کرده است.
[۱۵] ابن قولویه قمی، جعفر بن قولویه، کامل الزّیارات، ج۱، ص۱۷۴.    


ابن جمهور از ابی معمر، ابراهیم الاَوسی، یونس بن عبدالرّحمان، فضالة بن ایّوب، احمد بن حمزه، ادریس بن یوسف، اسماعیل بن سهل، شاذان بن خلیل، صفوان بن یحیی، عبدالرّحمان بن ابی‌نجران و دیگران روایت کرده است.
[۱۶] خوئی، سیّد ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۹۱.    


معلّی بن محمّد، علی بن محمّد، حسین بن محمّد اشعری، احمد بن حسین بن سعید، احمد بن محمّد کوفی، ابویحیی اهوازی، یعقوب بن یزید، عَمرَکی بن علی و دیگران از او حدیث نقل کرده‌اند.
[۱۷] کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۷۲.    
[۱۸] کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۴.    
[۱۹] ابن قولویه قمی، جعفر بن قولویه، کامل الزّیارات، ج۱، ص۱۷۴.    
[۲۰] قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۱۵۴.    
[۲۱] شیخ صدوق، الخصال، ج۱، ص۱۲۴.    
[۲۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
[۲۳] طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
[۲۴] طوسی، محمّد بن حسن، رجال، ص۴۸۸.    
[۲۵] طوسی، محمّد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۲۹۵.    


ادب العلم، الرسالة الذهبیة که به نام طب الرّضا (علیه‌السلام) هم نامیده می‌شود، صاحب الزّمان، الملاحم (الملاحم الکبیر)، وقت خروج القائم، الواحده فی الاخبار و المناقب و المثالب.
[۲۶] آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱، ص۳۸۷.    
[۲۷] آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱۵، ص۱.    
[۲۸] آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۲۵، ص۱۳۴.    
[۲۹] آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱۱، ص۲۲۴.    
[۳۰] آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۲۲، ص۱۸۹.    
[۳۱] بغدادی، اسماعیل پاشا، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظّنون عن اسامی الکتب و الفنون، ج۲، ص۳۴۸.    


۱. ↑ ابن ندیم، محمّد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۴.    
۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
۳. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۴۷.    
۴. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
۵. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
۶. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۵۱۲.
۷. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، اختیار معرفة الرّجال، ص۴۱۶.
۸. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
۹. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۶۲.    
۱۰. ↑ اصغر قائدان و دیگران، بررسی و تحلیل سند مناظرات امام رضا (علیه‌السلام) در عراق و خراسان، پژوهش‌های قرآن و حدیث، ص۱۱۸.
۱۱. ↑ ابن ندیم، محمّد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۷۴.    
۱۲. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
۱۳. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
۱۴. ↑ رجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
۱۵. ↑ ابن قولویه قمی، جعفر بن قولویه، کامل الزّیارات، ج۱، ص۱۷۴.    
۱۶. ↑ خوئی، سیّد ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۹۱.    
۱۷. ↑ کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۷۲.    
۱۸. ↑ کلینی، محمّد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۴.    
۱۹. ↑ ابن قولویه قمی، جعفر بن قولویه، کامل الزّیارات، ج۱، ص۱۷۴.    
۲۰. ↑ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۱۵۴.    
۲۱. ↑ شیخ صدوق، الخصال، ج۱، ص۱۲۴.    
۲۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ص۳۳۷.    
۲۳. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، الفهرست، ص۲۲۳.    
۲۴. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، رجال، ص۴۸۸.    
۲۵. ↑ طوسی، محمّد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۲۹۵.    
۲۶. ↑ آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱، ص۳۸۷.    
۲۷. ↑ آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱۵، ص۱.    
۲۸. ↑ آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۲۵، ص۱۳۴.    
۲۹. ↑ آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۱۱، ص۲۲۴.    
۳۰. ↑ آقا بزرگ طهرانی، محمّدمحسن، الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، ج۲۲، ص۱۸۹.    
۳۱. ↑ بغدادی، اسماعیل پاشا، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظّنون عن اسامی الکتب و الفنون، ج۲، ص۳۴۸.    


• «ابن جمهور»، منصور منصوری، دانش‌نامة بزرگ اسلامی، تهران‌، مرکز دائرةالمعارف‌ بزرگ ا‌سلامی، ۱۳۶۷ه‌. ش. .
• اختیار المعرفة الرّجال، محمّد بن حسن طوسی، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ه‌. ش.
• اصول کافی، محمّد بن یعقوب کلینی، ترجمة جواد مصطفوی، تهران، علمیة اسلامیه.
• ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظّنون عن اسامی الکتب و الفنون، اسماعیل پاشا بغدادی.
• «بررسی و تحلیل سند مناظرات امام رضا (علیه‌السلام) در عراق و خراسان»، اصغر قائدان و دیگران، پژوهش‌های قرآن و حدیث، بهار و تابستان ۱۳۹۷ه‌. ش.
• تفسیر القمی، علی بن ابراهیم القمی، به کوشش طـیّب موسوی جزایری، نجف، ۱۳۸۷ه‌. ق.
• تهذیب الاحکام، محمّد بن حسن طوسی، به کوشش حسن موسوی خرسان، بیروت، ۱۴۰۱ه‌. ق.
• الخصال، محمّد بن علی بن بابویه صدوق، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، جماعة المدرّسین فی الحوزة العلمیّة.
• دائرةالمعارف تشیّع، تهران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ه‌. ش.
• دکترین مهدویّت تنها راه نجات بشر، علی اصغر رضوانی، قم، کتاب جمکران وابسته به مسجد مقدّس جمکران.
• الذّریعة الی تصانیف الشّیعة، محمّدمحسن آقابزرگ طهرانی.
• الرّجال، حسن بن علی بن داوود حلّی، به کوشش جلال‌الدّین محدّث، تهران، ۱۳۴۲ه‌. ش.
• رجال، احمد بن علی نجاشی، قم، ۱۴۰۷ه‌. ق.
• رجال، محمّد بن حسن طوسی، به کوشش محمّد کاظم، نجف، ۱۳۸۰ه‌. ق.
• الفهرست، محمّد بن اسحاق بن ندیم.
• الفهرست، محمّد بن حسن طوسی، به کوشش محمود رامیار، مشهد، ۱۳۵۱ه‌. ش.
• کامل الزّیارات، جعفر بن قولویه قمی، به کوشش عبدالحسین امینی، نجف، ۱۳۵۶ه‌. ق.
• معجم البلدان، شهاب الدّین ابوعبدالله یاقوت حموی.
• معجم رجال الحدیث، سیّد ابوالقاسم خوئی، بیروت، ۱۴۰۳ه‌. ق.
• ویکی شیعه به آدرس fa.wikishia.net



جعبه ابزار