• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مَحْو (به فتح میم و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای رفتن اثر شى‌ء و بردن اثر شى‌ء است. این کلمه چهار بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَحْو (مثل عقل) به معنای رفتن اثر شى‌ء و بردن اثر شى‌ء لازم و متعدى هر دو آمده است.


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره بعد از مرگ فرموده:«وَ عَفَتِ الْعَوَاصِفُ آثَارَهُ وَ مَحَا الْحَدَثَانُ مَعَالِمَهُ» «بادهاى تند آثار او را از بين برد و گذشت شب و روز علامت‌هاى او را محو كرد.» (شرح‌های خطبه: )
درباره آسمان فرموده: «وَ جَعَلَ شَمْسَهَا آيَةً مُبْصِرَةً لِنَهَارِهَا، وَ قَمَرَهَا آيَةً مَمْحُوَّةً مِنْ لَيْلِهَا» (خورشيد را نشانه روشنى بخش روز در تمام ايّام، و ماه را نورى كمرنگ براى (زدودن شدّت تيرگى) شب‌ها، قرار داد.) (شرح‌های خطبه: ) اين كلام نظير: (فَمَحَوْنا آيَةَ اللَّيْلِ وَ جَعَلْنا آيَةَ النَّهارِ مُبْصِرَةً) است، از آن معلوم مى‌شود كه قمر در اول نورانى و مثل آفتاب بوده است و يا خداوند او را از اوّل ممحوّ النور آفريده است به هر حال «آية ممحّوة» ماه است كه نور ندارد.
در جایی دیگر فرموده:«مَا أَنْقَضَ النَّوْمَ لِعَزَائِمِ الْيَوْمِ،أَمحَى الظُّلَمَ لِتَذَاكِيرِ الْهِمَمِ» «انسان در روز قصد مى‌كند كه شب كارى كند ولى شب خوابش بر او غلبه كرده و تصميم را از بين مى‌برد و نيز آمدن ظلمت شب ياد قصدهاى روز را محو مى‌كند.» (شرح‌های خطبه: ) على هذا هر دو كلام مفيد يک معنى است يعنى چه شكننده است خواب تصميم‌هاى روز را و چه محو كننده است ظلمتها يادآورى قصدها را و الله اعلم.


این کلمه چهار بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۶.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۱، ص۳۸۷.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۳، خطبه ۸۲.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۳۷، خطبه ۸۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۱، خطبه ۸۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۵، خطبه ۸۳.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۳.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۳، ص۳۹۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۰۸.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۶۰.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۸، خطبه ۹۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغ، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۶، خطبه ۸۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۸، خطبه ۹۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۵، خطبه ۹۱.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۳۵.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۹۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۵۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۱۹.    
۲۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۲.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷۷، خطبه ۲۳۹.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۲۶۲، خطبه ۲۳۹.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۹، خطبه ۲۴۱.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۳، خطبه ۲۴۱.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۶۸.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۱.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۶۰۴.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۹۳.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۱۴۳.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۳، خطبه ۸۲.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۸۸، خطبه ۹۰.    
۳۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷۷، خطبه ۲۳۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محو»، ج۲، ص۹۶۶.    






جعبه ابزار