مخاطب تنزیلی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مخاطب تنزیلی به شیء یا شخصِ فرض شده به عنوان
مخاطب حقیقی اطلاق می‌شود.
مخاطَب تنزیلی، که مقابل مخاطب حقیقی می‌باشد، مخاطبی است که یا در
مجلس خطاب حضور ندارد و در
آینده به وجود می‌آید، یا در مجلس خطاب حضور دارد، ولی ملتفت نیست غافل است یا این که دارای
شعور نیست، مثل
کوه یا
سنگ که نازل منزله و در
حکم مخاطب حقیقی شمرده شده است؛ برای مثال در
آیه شریفه: ﴿وَقِیلَ یا اَرْضُ ابْلَعِی ماءَکِ وَیا سَماءُ اَقْلِعِی... ﴾
زمین و
آسمان مخاطب قرار گرفته‌اند.
در کتاب «
انوار الاصول » آمده است:«انّ الوجدان حاکم علی انّ فی مثل «یا کوکبا ما کان اقصر عمره» الذی لیس المخاطب حقیقیا، لعدم کونه حاضرا ملتفتا...».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «مخاطب تنزیلی».
