• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مرس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: (مقالات مرتبط).

مَرِس (به فتح میم و کسر راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شروع كردن. ادامه كار، شوخى و نحو آن است. مَرَس مثل شرف جمع «مَرَسِه» (مثل عرفه) به معنى ريسمان است، امراس جمع الجمع است. این کلمه سه مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَرِس مَرَس و مُمَارست به معنى شروع كردن. ادامه كار، شوخى و نحو آن است. مَرَس مثل شرف جمع «مَرَسِه» (مثل عرفه) به معنى ريسمان است، امراس جمع الجمع است.


حضرت علی (علیه‌السلام) اول درباره خودش فرموده: قریش گفتند: پسر ابى‌طالب مردى شجاع است ولى فنون جنگ را دارا نيست: «للهِ أَبُوهُمْ! وَ هَلْ أَحدٌ مِنْهُمْ أَشَدُّ لَهَا مِرَاساً، وَ أَقْدَمُ فِيهَا مَقَاماً مِنِّي؟! لَقَدْ نَهَضْتُ فِيهَا وَ مَا بَلَغْتُ العِشْرِينَ» «مراس» به معنى ممارست و ادامه كار است يعنى: «خدا پدرشان را بيامرزد آيا كسى از آنها بيشتر از من مشغول جهاد بوده، من هنوز بيست سالم نشده بود كه به جهاد قيام كردم.» (شرح‌های خطبه:
)
دوم درباره عمرو بن عاص كه حضرت را به لهو و لعب نسبت مى‌داد فرمود: «عَجَباً لاِبْنِ النَّابِغَةِ! يَزْعُمُ لاَِهْلِ الشَّامِ أَنَّ فِيَّ دُعَابَةً، و أَنِّي امْرُؤٌ تِلْعَابَةٌ: أُعَافِسُ وَ أُمَارِسُ! لَقَدْ قَالَ بَاطِلاً، وَنَطَقَ آثِماً...أَمَا واللهِ إِنِّي لَـيَمْنَعُنِي مِنَ اللَّعِبِ ذِكْرُ الْموْتِ» «تعجب از پسر زن زناكار كه به اهل شام مى‌گويد: كه من اهل شوخى و مزاحم و من بسيار اهل لعب هستم، با مردم مزاح مى‌كنم و شوخى و بذله گویى مى‌نمايم، باطل گفته و گناهكار شده، به خدا قسم ياد مرگ مرا از لعب، شوخى مانع است.» (شرح‌های خطبه:)
درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرموده: «وَ جَعَلَ أَمْرَاسَ الاِْسْلاَمِ مَتِينَةً، وَعُرَا الاِْيمَانِ وَثِيقَةً» «مرس» مثل شرف جمع «مَرَسِه» (مثل عرفه) به معنى ريسمان است، امراس جمع الجمع است يعنى: «آن حضرت ريسمان‌هاى اسلام را محكم و دستگيره‌هاى ایمان را استوار فرمود.»
(شرح‌های خطبه: )


این کلمه سه مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۷۲.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۱۰۶.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۶، خطبه ۲۷.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۱، خطبه ۲۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۶۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۴.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۶۴، خطبه ۸۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۴۵، خطبه ۸۲.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۵، خطبه ۸۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۶۱، خطبه ۸۴.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۴۶۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۸۷.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۸۰.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۱۹، خطبه ۱۸۵.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۳۹، خطبه ۱۸۰.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۷۰، خطبه ۱۸۵.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۱۹، خطبه ۱۸۵.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۲۵.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۳۵.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۱۵۳.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۱۸.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۴۴.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۶۴، خطبه ۸۳.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۱۹، خطبه ۱۸۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مرس»، ج۲، ص۹۷۲.    






جعبه ابزار