مصادیق استبدادگران (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله مصادیق استبدادگران که از
آیات قرآن کریم برداشت می شود، بیان شده است.
استبداد
اشراف قوم
شعیب، عامل
تهدید پیامبرشان به تبعید یا بازگشت به آیین
الهی بود.
قال الملا الذین استکبروا من قومه لنخرجنک یـشعیب والذین ءامنوا معک من قریتنآ او لتعودن فی ملتنا...
(از تهدید به
اخراج،
استبداد و خودکامگی اشراف فهمیده می‌شود.)
حاکمیت خفقان بر شهر
انطاکیه و نبودن
آزادی بیان برای رسولان از مصادیق
استبداد بود.
واضرب لهم مثلا اصحـب القریة اذ جاءها المرسلون• وما علینا الا البلـغ المبین• قالوا انا تطیرنا بکم لـئن لم تنتهوا لنرجمنکم ولیمسنکم منا عذاب الیم.
(از تهدید به سنگسار و شکنجه کردن
پیامبران در برابر سخن
حق و بسیار روشن آنان، این برداشت صورت گرفته است.)
وجود حاکمانی مستبد در
بیت المقد س در عصر
موسی علیه‌السّلام فضای استبداد را بر سرزمین مقدس گسترانده بود.
یـقوم ادخلوا الارض المقدسة التی کتب الله لکمولاتر تدوا علی ادبارکم فتنقلبوا خـسرین• قالوا یـموسی ان فیها قوما جبارین وانا لن ندخلها حتی یخرجوا منها فان یخرجوا منها فانا دخلون.
(منظور از «ارض مقدس» در
آیه، بیت المقدس است.)
حاکمان با
مؤمنان در عصر
اصحاب اخدود برخورد مستبدانه داشتند.
قتل اصحـب الاخدود• النار ذات الوقود• اذ هم علیها قعود• وهم علی ما یفعلون بالمؤمنین شهود• وما نقموا منهم الا ان یؤمنوا بالله العزیز الحمید.
(
شکنجه و
قتل مؤمنان به سبب ایمان شان به خدا، از سوی حاکمان در
زمان اصحاب اخدود، حکایت از تحمل نکردن عقاید دیگران و روحیه استبدادی آنان دارد.)
استبداد حاکمان عصر
اصحاب کهف موجب فرار مؤمنان از شهر و پناه گرفتن آنان در
غار شد.
ام حسبت ان اصحـب الکهف والرقیم کانوا من ءایـتنا عجبا• اذ اوی الفتیة الی الکهف فقالوا ربنآ ءاتنا من لدنک رحمة وهیئ لنا من امرنا رشدا• واذ اعتزلتموهم وما یعبدون الا الله فاوا الی الکهف ینشر لکم ربکم من رحمته ویهیئ لکم من امرکم مرفقا• ... ف ابعثوا احدکم بورقکم هـذه الی المدینة... ولیتلطف ولایشعرن بکم احدا• انهم ان یظهروا علیکم یرجموکم او یعیدوکم فی ملتهم ولن تفلحوا اذا ابدا.
(از این که عقیده توحیدی مخالفان را تحمل نمی‌کردند، معلوم می‌شود بر
عقیده و رای خود، مستبد بوده‌اند.)
نظام حکومتی
مصر در
زمان یوسف علیه‌السّلام ، نظامی استبدادی و باعث زندانی شدن او شد.
قالت فذلکن الذی لمتننی فیه ولقد رودته عن نفسه فاستعصم ولـئن لم یفعل مآ ءامره لیسجنن ولیکونا من الصغرین• ثم بدا لهم من بعد ما راوا الایـت لیسجننه حتی حین.
(با توجه به روشن شدن بی گناهی یوسف علیه‌السّلام و روانه شدن آن حضرت به
زندان می‌توان دریافت که
عزیز مصر نیز از مستبدان بوده است.)
فرعون، حاکمی مستبد و خودکامه بود.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها... • لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین• وما تنقم منآ الآ ان ءامنا بـایـت ربنا... • و قال الملا من قوم فرعون اتذر موسی وقومه لیفسدوا فی الارض ویذرک وءالهتک قال سنقتل ابنآءهم ونستحی نسآءهم وانا فوقهم قـهرون.
اذهبآ الی فرعون انه طغی• قالا ربنآ اننا نخاف ان یفرط علینآ او ان یطغی.
(
طغیان و نیز ذکر
ترس موسی و
هارون (علیهما السلام) از فرعون، نشان از خودکامگی فرعون دارد.)
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم فی جذوع النخل ولتعلمن اینآ اشد عذابا وابقی• قالوا لن نؤثرک علی ما جآءنا من البینـت والذی فطرنا...
قال لـئن اتخذت الـها غیری لاجعلنک من المسجونین.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم اجمعین.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم...
ونادی فرعون فی قومه قال یـقوم الیس لی ملک مصر وهـذه الانهـر تجری من تحتی افلاتبصرون• فاستخف قومه فاطاعوه انهم کانوا قوما فـسقین.
ولقد ارسلنا موسی بـایـتنا وسلطـن مبین• الی فرعون وهـمـن وقـرون فقالوا سـحر کذاب• فلما جاءهم بالحق من عندنا قالوا اقتلوا ابناء الذین ءامنوا معه واستحیوا نساءهم وما کید الکـفرین الا فی ضلـل• وقال فرعون ذرونی اقتل موسی ولیدع ربه انی اخاف ان یبدل دینکم او ان یظهر فی الارض الفساد• وقال موسی انی عذت بربی وربکم من کل متکبر لا یؤمن بیوم الحساب• وقال رجل مؤمن من ءال فرعون یکتم‌ایمـنه اتقتلون رجلا ان یقول ربی الله وقد جاءکم بالبینـت من ربکم وان یک کـذبا فعلیه کذبه وان یک صادقا یصبکم بعض الذی یعدکم ان الله لایهدی من هو مسرف کذاب• یـقوم لکم الملک الیوم ظـهرین فی الارض فمن ینصرنا من باس الله ان جاءنا قال فرعون ما اریکم الا ما اری وما اهدیکم الا سبیل الرشاد.
اذهب الی فرعون انه طغی• فقال انا ربکم الاعلی.
(طغیان و ادعای
ربوبیت در سرزمین مصر، از استبداد رای فرعون حکایت می‌کند.)
استبداد فرعون، عامل سلب
آزادی مردم در انتخاب
دین بود.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها فسوف تعلمون• لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الارض...
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم فی جذوع النخل ولتعلمن اینآ اشد عذابا وابقی.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم انه لکبیرکم الذی علمکم السحر فلسوف تعلمون لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم اجمعین.
استبداد فرعون، عامل
شکنجه و
قتل و
تهدید دیگران بود.
قال فرعون ءامنتم به قبل ان ءاذن لکم ان هـذا لمکر مکرتموه فی المدینة لتخرجوا منهآ اهلها... • لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ثم لاصلبنکم اجمعین• وقال الملا من قوم فرعون اتذر موسی وقومه لیفسدوا فی الارض ویذرک وءالهتک قال سنقتل ابنآءهم ونستحی نسآءهم...
فما ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون و ملایهم ان یفتنهم و ان فرعون لعال فی الارض...
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... فلاقطعن ایدیکم و ارجلکم من خلـف و لاصلبنکم فی جذوع النخل و لتعلمن اینا اشد عذابا و ابقی.
قال ءامنتم له قبل ان ءاذن لکم... لاقطعن ایدیکم وارجلکم من خلـف ولاصلبنکم اجمعین.
ان فرعون علا فی الارض وجعل اهلها شیعا یستضعف طـائفة منهم یذبح ابناءهم ویستحی نساءهم انه کان من المفسدین.
خودکامگی و سلطه گری
فرعون، عامل خفقان در سرزمین
مصر شده بود.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم وان فرعون لعال فی الار ض وانه لمن المسرفین.
استبداد فرعون، مانع
ایمان فراگیر مردم به
موسی علیه‌السّلام بود.
فمآ ءامن لموسی الا ذریة من قومه علی خوف من فرعون وملایهم ان یفتنهم...
فرعون و هوادارانش با موسی علیه‌السّلام برخورد مستبدانه داشتند.
الی فرعون وهـمـن وقـرون فقالوا سـحر کذاب• وقال فرعون ذرونی اقتل موسی ولیدع ربه انی اخاف ان یبدل دینکم او ان یظهر فی الارض الفساد• یـقوم لکم الملک الیوم ظـهرین فی الارض فمن ینصرنا من باس الله ان جاءنا قال فرعون ما اریکم الا ما اری وما اهدیکم الا سبیل الرشاد.
(از این که فرعون، فرمان قتل موسی علیه‌السّلام و هوادارانش را می‌دهد و اعلام می‌کند که نظر من درباره آنان صائب و مقدم بر نظر آنان است، استفاده می‌شود که وی، شخصی خودکامه بوده است.)
بهانه جویی‌ها و رفتار تحقیرآمیز و مستبدانه فرعون، در برابر دعوت
موسی علیه‌السّلام از مصادیق استبداد وی بود.
ولقد ارسلنا موسی بـایـتنا الی فرعون وملایه فقال انی رسول رب العــلمین• ونادی فرعون فی قومه قال یـقوم الیس لی ملک مصر... • ام انا خیر من هـذا الذی هو مهین ولایکاد یبین• فلولا القی علیه اسورة من ذهب او جاء معه الملـئکة مقترنین• فاستخف قومه فاطاعوه انهم کانوا قوما فـسقین.
انداختن موسی علیه‌السّلام به
دریا از سوی مادرش بر اثر
ترس از
استبداد فرعون بود.
واوحینا الی‌ام موسی ان ارضعیه فاذا خفت علیه فالقیه فی الیم ولاتخافی ولاتحزنی انا رادوه الیک وجاعلوه من المرسلین.
(جمله «و اذا خفت علیه...» با توجه به فضای حاکم در آن
زمان ـ که پسران
بنی اسرائیل را می‌کشتند ـ می‌تواند گویای نکته یاد شده باشد.)
فرعونیان با بنی اسرائیل برخوردهای مستبدانه داشتند.
واذ نجینـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب یذبحون ابناءکم ویستحیون نساءکم...
واذ انجینـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب یقتلون ابنآءکم ویستحیون نسآءکم...
واذ قال موسی لقومه اذکروا نعمة الله علیکم اذ انجـکم من ءال فرعون یسومونکم سوء العذاب ویذبحون ابنآءکم ویستحیون نسآءکم...
ولقد فتنا قبلهم قوم فرعون وجاءهم رسول کریم• ان ادوا الی عباد الله انی لکم رسول امین• وان لا تعلوا علی الله انی ءاتیکم بسلطـن مبین• وانی عذت بربی وربکم ان ترجمون• ولقد نجینا بنی اسرءیل من العذاب المهین.
قوم
ثمود با
پیامبر خویش برخورد مستبدانه داشتند.
الم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم لایعلمهم الا الله جآءتهم رسلهم بالبینـت... • وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.
(از این که قوم ثمود و دیگر اقوام،
پیامبران خود را میان دو
راه ناخواسته قرار دادند و مجبورشان کردند که یکی از آن دو را بپذیرند، روشن می‌شود که مردمی خودکامه بودند. «جبار عنید» نیز بازگوکننده همین
حقیقت است.)
قوم
عاد با پیامبر خویش برخورد مستبدانه داشتند.
الم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم لایعلمهم الا الله جآءتهم رسلهم بالبینـت... • وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.
نظام حاکم بر قوم عاد، نظامی استبدادی بود.
وتلک عاد جحدوا بـایـت ربهم وعصوا رسله واتبعوا امر کل جبار عنید.
قوم
نوح با وی برخورد مستبدانه داشتند.
الم یاتکم نبؤا الذین من قبلکم قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم لایعلمهم الا الله جآءتهم رسلهم بالبینـت... • وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.
برخورد مستبدانه
کافران اقوام پیشین با پیامبرانشان از
آیات زیر استفاده می شود.
وقال الذین کفروا لرسلهم لنخرجنکم من ارضنآ او لتعودن فی ملتنا فاوحی الیهم ربهم لنهلکن الظـلمین• واستفتحوا وخاب کل جبار عنید.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مصادیق استبدادگران».
