مصحف فاطمه(س)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از جمله
فضائل فاطمه زهراء(س) که
اهل‌بیت (ع) نیز آن را بارها مورد توجه و اشاره قرار داده‌اند و از سوئی فضیلت و منشأ علم و دلیل
امامت برای اهل‌بیت(ع) نیز محسوب می‌شود، وجود مکتوبی به نام
مصحف فاطمه(س) است که در این مقاله به معرفی آن بواسطه
روایاتی که در مورد آن وارد شده، می‌پردازیم.
علوم اهل‌بیت (ع) هم چنان که لدنی و از سوی خداوند است،ظواهری برای اتمام حجت و احتجاج بر مردم دارد که این نیز از جانب خداوند است و فضیلتی کمتر از
الهامات قلبی و علوم معنوی ایشان ندارد.از جمله نشانه‌ها و علومی که اهل‌بیت(ع) از آنها استفاده می‌کنند و جنبه ظاهری دارد و هیچ کس جز ایشان به آنها دسترسی ندارند، نشانه‌ها و علومی است که به صورت
ارث در بین اهل‌بیت(ع) استمرار یافته است که از جمله‌ی آنها
انگشتر ،
شمشیر ،
زره ،
پرچم و
عمامه و
عصای پیامبر اکرم(ص) ،
جفر (جفر سرخ و جفر سپید)، جامعه، مصحف یا کتاب حضرت
امیرالمومنین علی(ع)، صحیفه مختومه الهی، و مصحف حضرت فاطمه(س)، الواح موسی(ع)، عصای موسی(ع)، طشت قربانی موسی(ع)، خاتم سلیمان(ع) است که در روایات به توضیح این کتب پرداخته شده است.
بنابراین مصحف فاطمه (س) یکی از منابع علم اهل‌بیت (ع) می‌باشد که بارها با آن احتجاج نموده و حقانیت بیان خویش را به آن مستند نموده‌اند. علی بن ابی‌حمزه از
امام کاظم(ع) روایت نموده است که فرمودند:مصحف فاطمه (س) نزد من است.
امام صادق(ع) نیز فرمود:به خدا قسم مصحف فاطمه(س) نزد ما هست
که نشان دهنده موروثی بودن این علوم نزداهل‌بیت(ع) است.ابوعبیده حذاء می‌گوید:امام‌باقر(ع) به من فرمود:هر کس شمشیر پیامبر و زره و پرچم مغلبه و مصحف فاطمه(س) در نزد او باشد،چشمش روشن است.
ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت می‌کند که فرمودند:ابو جعفر(امام باقر(ع)) از دنیا نرفت تا آنکه مصحف فاطمه(س) را در بر گرفت.
این مطلب نیز اهمیت و موقعیت والای مصحف فاطمه را نزد اهل‌بیت(ع) روشن می‌سازد.
پس از اینکه به اهمیت مصحف فاطمه(س) نزد اهل‌بیت(ع) اشاره کردیم به بیان منشأ آن پرداخته که اجمالی از معرفی آن مکتوب شریف است. برخی از اصحاب از امام صادق(ع) در مورد مصحف فاطمه(س) سوال کردند که حضرت در جواب مدت طولانی سکوت کردند و پاسخ دادند که:فاطمه(س) بعد از پیامبر(ص) هفتاد و پنج روز عمر کردند و به خاطر پیامبر(ص) اندوه فراوانی را تحمل می‌کردند.در این مدت جبرئیل بر ایشان نازل می‌شد و ایشان را به نیکوئی تسلی و تسلیت می‌داد و از پیامبر(ص) و جایگاه آن حضرت برای او تعریف می‌کرد و همچنین از اخبار آینده که مربوط به فرزندان آن حضرت بود،خبر می‌داد و امیرالمومنین علی(ع) آن را می‌نوشت. این است مصحف فاطمه(س).
در روایت دیگری فرمودند:فاطمه (س) مصحفی از خود به یادگار گذاشت که قرآن نیست و اما کلامی از کلام خداوند است که برایشان وحی می‌فرمود و پیک خداوند
بیان می‌کرد و امیرالمومنین علی(ع) آن را می‌نگاشت.
حمّاد بن عثمان می‌گوید:به امام صادق(ع) عرض کردم:مصحف فاطمه چیست؟ امام(ع) فرمود:پس از رحلت رسول خدا(ص)، حضرت فاطمه(س) به شدّت محزون و افسرده گردید، پس خداوند فرشته‌ای به سوی او می‌فرستاد تا وی را تسلّی دهد و همدم او بوده با فاطمه(س) هم صحبت شود. فاطمه(س) این مطلب را برای حضرت علی(س) تعریف می‌کند و حضرت علی(ع) به او گفت:هرگاه آن فرشته آمد و با تو سخن گفت، کلام او را برای من بازگو کن و حضرت فاطمه(س) شنیده‌هایش از آن فرشته را برای حضرت علی(ع) نقل می‌کرد و علی(ع) نیز آنها را می‌نوشت تا در نتیجه این مصحف فراهم آمد.حماد گوید:امام بلافاصله فرمود:مطالب این مصحف در باره احکام حلال و حرام نیست،بلکه اخبار غیبی و آنچه که در آینده واقع خواهد شد، در این مصحف نوشته شده است.
ابوبصیر از امام باقر(ع) در مورد مصحف فاطمه(س) سوال نموده که آن حضرت فرمودند:خداوند آن را بعد از رحلت پیامبر(ص) بر فاطمه(س) نازل نمود و قرآن در آن نیست. در دو جلد از زبرجد است و ورقهایش از در سفید است و در آن اخبار گذشته و آینده تا روز قیامت است. در آن خبر آسمانها و ملائکه و تعداد ایشان و غیر ایشان است و خبر تعداد و نام مخلوقات مرسل و غیر مرسل است و کسانی که به سوی ایشان فرستاده شده‌اند،می‌باشد.اسامی تکذیب کنندگان و ایمان آورندگان به ایشان است.اسامی جمیع مومنین و کافرین تا روز قیامت در آن ثبت شده است. همچنین شهرهای شرق و غرب عالم را توصیف نموده و تعداد مؤمنین و کافرین و ویژگیهای هر تکذیب کننده‌ای در آن است. از گذشتگان در آن سخن آمده و از طاغوتهای ایشان که به حکومت رسیده و مدت حکومت ایشان در جمیع دوران نیز تعیین شده. صفات و تعداد اهل‌بهشت و اسامی ایشان و نیز اهل جهنم نیز در آن است. علم قرآن و تورات و انجیل و زبور به همان صورتی که نازل شده‌اند در آن است.
هنگامی که خداوند خواست تا آن را بر فاطمه(س) نازل کند، جبرئیل و میکائیل و اسرافیل را مأمور این کار نمود که در نیمه شب جمعه رخ داد در حالی که فاطمه(س) در حال نماز بود و بعد از اینکه نمازش تمام شد به او سلام کردند و گفتند:سلام(خداوند) بر تو سلام می‌فرستد و مصحف را بر دامن او نهادند و او نیز فرمود:سلام مخصوص خداوند است و از اوست و به سوی اوست و بر شما ای فرستادگان خدا سلام باد. سپس فرشتگان به آسمان عروج کرده و فاطمه(س) بعد از نماز صبح تا ظهر مشغول خواندن آن مصحف شد تا اینکه به آخرش رسید. و یقینا اطاعت از فاطمه(س) برتمام مخلوقات الهی از جن و انس و وحوش و انبیاء و ملائکه واجب است. پس از این مصحف به امیرالمومنین علی(ع) و از ایشان به امام حسن(ع) و سپس به امام حسین(ع) و سپس به ما رسید تا اینکه نزد صاحب امر برسد. ابوبصیر فرمود:این علم بسیاری است. امام(ع) فرمود:تمام این مطالب از ورق اول بود و از ورق دوم هیچ مطلبی نگفتم.
اموری که در روایات از مصحف فاطمه(س) بیان شده را در چند بند ذکر می‌کنیم و بعد با ذکر چند نمونه از مصادیق آن از روایات با برخی از مطالب آن آشنا می‌شویم.
۱. محتوای آن در مورد علم آینده می‌باشد که اشاره‌ای به حلال و حرام(فقهی) نشده است.
۲. مطلبی از قرآن در آن نیست.
۳. مقدار مصحف فاطمه(س) همانند قرآن موجود نزد مسلمین است.
۴. در مصحف فاطمه(س) وصیت ایشان هست.
۵. حوادث آینده در آن گزارش شده است.
۶. اخبار آینده در مورد ذریه فاطمه زهراء(س) در آن است.
۷. نام تمام حاکمان سرزمینها تا روز قیامت در آن ثبت شده است.
۸. در آن مطالبی است که مردم را به اهل‌بیت (ع) محتاج می‌کند در حالی که اهل‌بیت (ع) به هیچ کس محتاج نیستند.
از جمله اموری که اهل‌بیت (ع) آن را از مصحف فاطمه (س) خبر داده‌اند، چند خبر است که آنها را ذکر می‌کنیم.
الف. امام صادق(ع) فرمود:در سال ۱۲۸ه ق،زنادقه ظهور می‌کنند و فرمودند که من این مطلب را از مصحف فاطمه نقل می‌کنم.
علامه مجلسی (ره) گوید:من فکر می‌کنم که مقصود از زنادقه امثال ابن ابی العوجاء و ابن مقفّع باشند که با امام صادق(ع) مجادله و مناظره می‌کردند و سال ۱۲۸ هجری، بیست سال قبل از وفات امام صادق(ع)است که زمان طغیان و کثرت این طایفه بود و یا آنکه مراد خلفای بنی عباسند که کتب زنادقه را در آن سال ترویج دادند.
ب. امام صادق (ع) از مصحف فاطمه بر تکذیب بنی‌الحسن که ادعای امامت نموده بودند و زیدیه نیز با ایشان همراه شده بودند می‌پردازد و می‌فرماید:همانا در جفری که (پیشوایان زیدیه) یاد می‌کنند (و مدعی هستند که نزد آنهاست) چیزهائی است که ایشان را ناپسند آید، زیرا آنها به حق معتقد نیستند، در صورتی که حق در آن جفر است (در آن نوشته است که از ایشان کسی به امامت نمی‌رسد و اجازه خروج و جنگیدن ندارد) و باز اگر راست میگویند، قضاوتهای علی(ع) و احکام میراثی را که فرموده است (و در جفر نوشته است) بیرون آورند، راجع بمیراث خاله‌ها و عمه‌ها از ایشان بپرسید (اگر توانستند جواب گویند و باز اگر راست میگویند) مصحف فاطمه(س) را که وصیتش در آن و سلاح پیغمبر(ص) نیز همراه آنست، بیرون آورند (وصیت فاطمه(ع) ایشان را تکذیب می‌کند و سلاح پیغمبر(ص) نزد ماست نه نزد ایشان).
همچنین در روایت دیگر نیز امامت را از غیر اهل‌بیت (ع) با استناد به مصحف فاطمه(س) رد می‌کنند.امام صادق به فضیل بن سکره می‌فرماید:ای فضیل،می‌دانی اندکی پیش من در چه مطالعه می‌کردم؟ گفتم:نه، فرمود:در مصحف فاطمه (ع)، کسی نیست که روی زمین به پادشاهی رسد، جز اینکه نام وی و پدرش در آن نوشته شده است و من برای اولاد حسن(ع) در آن کتاب چیزی نیافتم.
در موردی دیگر به ولید بن صبیح فرمودند:ای ولید، در مصحف فاطمه (س) نگاه کردم و برای فرزندان فلانی ندیدم مگر به اندازه گرد و خاک برخاسته از نعل.
(مراد به حکومت رسیدن فرزندان امام حسن(ع) است که با کمک زیدیه مدت کمی توانستند بر مدینه حاکم شوند.)
از امام صادق(ع) در مورد محمد بن عبدالله بن الحسن سوال شد که فرمودند:هیچ پیامبر(ص) و وصی و پادشاهی نیست مگر اینکه نام او در مصحف فاطمه(س) است و به خدا قسم اسمی از محمد بن عبدالله بن حسن در آن نبود.
--------------------------------------------------------------------------------
پژوهشکده باقرالعلوم
