• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مطو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: سرعت (مقالات مرتبط).

مَطْو (به فتح میم و سکون طاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای سرعت سير است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه، مَطِيَّة (به فتح میم و تشدید یاء) به معنای چهار پاى سريع السير است، جمع آن مَطايا است و آن بارها در نهج‌ البلاغه آمده است.



مَطْو (مثل عقل) به معنای سرعت سير است: «مَطَا الرجلُ‌ مَطْواً: جدَّ في السير و اسرع». مطيَّة به معنای چهار پاى سريع السير است، جمع آن مَطايا است.


چنان‌كه حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده:«وَ الرَّغْبَةُ مِفْتَاحُ النَّصَبِ، وَ مَطِيَّةُ التَّعَبِ» «طمع كليد رنج و مركب زحمت است.»
(شرح‌های حکمت: )
حضرت به حضرت مجتبی (صلوات‌اللّه‌علیه) مى‌نويسد: «وَ اعْلَمْ، أَنَّ مَنْ كَانَتْ مَطِيَّتُهُ اللَّيْلَ و النَّهَارَ، فَإِنَّهُ يُسَارُ بِهِ وَ إِنْ كَانَ وَاقِفاً، وَ يَقْطَعُ الْمَسَافَةَ وَ إِنْ كَانَ مُقِيماً» «بدان پس عزيزم، آن‌ كه شب و روز او را مركب است اگر ايستاده هم باشد. راه برده مى‌شود و اقامت هم بكند قطع مسافت مى‌نمايد. (چون شب و روز هميشه در گذرند)» (شرح‌های نامه: )
حضرت درباره بنی‌امیّه فرموده:«وَ إِنَّمَا هُمْ مَطَايَا الْخَطِيئَاتِ وَ زَوَامِلُ الاْثَامِ» «آن‌ها مركب‌هاى خطايا و رفقاى ثابت گناهانند.» (شرح‌های خطبه:)
و نيز می‌فرمايد: «وَ شِمْ بَرْقَ النَّجَاةِ، وَ ارْحَلْ مَطَايَا التَّشْمِيرِ» «برق نجات را ببين (كه كجا باران مى‌باراند) و بر مركب‌هاى آمادگى جهاز بگذار.»
(شرح‌های خطبه:)
و در خطبه ۱۶ فرموده: «التَّقْوَى مَطَايَا ذُلُلٌ، حُمِلَ عَلَيْهَا أَهْلُهَا، وَ أُعْطُوا أَزِمَّتَها، فَأَوْرَدَتْهُمُ الجَنَّةَ» «تقواى خدا مركب‌هاى راهوار است كه انسان را به بهشت مى‌رسانند.» (شرح‌های خطبه: )


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۳.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۳۹۵.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۶۹، حکمت ۳۶۰.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۲۴۲، حکمت ۳۷۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۴۱، حکمت ۳۷۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۲۹، حکمت ۳۷۱.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۲۰.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۲۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۹۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۵۶.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۳۰۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۴۶، نامه ۳۱.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۵۶، نامه ۳۱.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۱، نامه ۳۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۲۵، نامه ۳۱.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۶.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۶۱۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۶.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۹۳.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۴۲، خطبه ۱۵۸.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۰، خطبه ۱۵۳.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۲۴، خطبه ۱۵۸.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۱، خطبه ۱۵۸.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۹۹.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۰۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۱۹۸.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۳۸.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۱۸.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۵۲، خطبه ۲۲۲.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۴۳، خطبه ۲۱۸.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۶، خطبه ۲۲۳.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۱، خطبه ۲۲۳.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۴۱.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۲.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۸، ص۳۹۵.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۲۸۴.    
۳۸. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۲۳۹.    
۳۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۰، خطبه ۱۶.    
۴۰. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۴۴، خطبه ۱۶.    
۴۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۷، خطبه ۱۶.    
۴۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵، خطبه ۱۶.    
۴۳. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۵۹۲.    
۴۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۰۰.    
۴۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ص۵۴۹.    
۴۶. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۲۳.    
۴۷. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ص۲۷۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مطو»، ج۲، ص۹۸۳.    






جعبه ابزار