• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ملء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)

مِلْء (به ) از واژگان نهج البلاغه به معنای مقدارى را گويند كه ظرفى را پر كند. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه عبارتند از، مَلْء به معنای پر كردن است خواه پر كردن با آب باشد با غير آن. إِمْلَاء (به کسر همزه و سکون میم) به معنای پر كردن است. مَلَاء (به فتح میم و لام) به معنای جماعت و جماعت اشراف كه زمين يا چشم بينندگان را پر مى‌كنند. مَلِى‌ء ( به فتح میم و کسر لام) به معنای پر شده است. مواردی از این کلمه در نهج‌ البلاغه آمده است.


مِلْء
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۷.    
[۲] طريحي نجفي، فخرالدين، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ص۳۹۸.    
(مثل جسر) مقدارى را گويند كه ظرفى را پر كند. مَلْء به معنای پر كردن است خواه پر كردن با آب باشد با غير آن. إِمْلَاء به معنای پر كردن است. مَلَاء (مثل شرف) به معنای جماعت و جماعت اشراف كه زمين يا چشم بينندگان را پر مى‌كنند.

حضرت علی (علیه‌السّلام) بعد از شهادت حسّان بن حسّان فرماندار انبار به دست اتباع معاويه به يارانش فرمود: «قَاتَلَكُمُ اللهُ! لَقَدْ مَلاَْتُمْ قَلْبِي قَيْحاً، وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِي غَيْظاً»
[۳] سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۶، خطبه ۲۷.    
[۵] صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
«خدا شما را بكشد كه قلبم را با چرک پر كرديد و سينه‌ام را با غيظ آكنديد.»
[۶] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
[۷] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
[۹] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۲، ص۱۶۷.    
[۱۰] هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۰.    
[۱۱] ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۵.    
)
حضرت در رابطه با غسل دادن به رسول خدا (صلى‌اللّه‌عليه‌وآله) فرموده: «وَ لَقَدْ وُلِّيتُ غُسْلَهُ (صلى‌اللّه‌عليه‌و آله) وَ الْمَلاَئِكُةُ أَعْوَانِي، فَضَجَّتِ الدَّارُ و الاَْفْنِيَةُ، مَلاٌَ يُهْبِطُ، وَ مَلاٌَ يَعْرُجُ»
[۱۲] سيد رضي، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۴، خطبه ۱۹۷.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۲، خطبه ۱۹۷.    
[۱۴] صالح، صبحي نهج البلاغه، ص۳۱۱، خطبه ۱۹۷.    
«غسل آن حضرت را بر عهده گرفتم و ملائكه ياران من بودند، خانه و اطراف خانه از كثرت ملائكه به ضجّه آمد، مرتّبا گروهى نازل مى‌شدند و گروهى به آسمان مى‌رفتند.»
[۱۵] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۸۵، خطبه ۱۹۷.    
[۱۶] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۷.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۰.    
[۱۸] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۶۶۲.    
[۱۹] هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۱۳.    
[۲۰] ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۷۹.    
)
درباره قضات جاهل فرموده: «لاَ مَلِیٌّ وَ اللَّهِ بِإِصْدَارِ مَا وَرَدَ عَلَیْهِ وَ لاَ أَهْلٌ لِمَا قُرِّظَ بِهِ»
[۲۱] سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
[۲۳] صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
(به خدا سوگند! نه آن قدر مايه علمى دارد كه در دعاوى مردم، حق را از باطل جدا سازد، و نه براى مقامى كه به او تفويض شده، اهليّت دارد)
[۲۴] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۵۷، خطبه ۱۷.    
[۲۵] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۱۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۶] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۳۱.    
[۲۷] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ص۵۹۲.    
[۲۸] هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۶۳.    
[۲۹] ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ص۲۸۳.    
مَلِى‌ء به معنای پر شده است. رجوع شود به «قرظ»
(ببینید: قرظ (مفردات‌نهج‌البلاغه))

«فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانُوا حَیْثُ کَانَتِ الْأَمْلاَءُ مُجْتَمِعَهً وَ الْأَهْوَاءُ مُؤْتَلِفَهً وَ الْقُلُوبُ مُعْتَدِلَهً وَ الْأَیْدِی مُتَرَادِفَهً وَ السُّیُوفُ مُتَنَاصِرَهً وَ الْبَصَائِرُ نَافِذَهً وَ الْعَزَائِمُ وَاحِدَهً»
[۳۰] سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۶۸، خطبه ۱۹۲.    
[۳۱] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۷، خطبه ۱۹۰.    
[۳۲] صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    
(بنگريد آنها چگونه بودند هنگامى كه جمعيّت‌هاشان متّحد، خواسته‌ها متّفق، قلب‌ها و انديشه‌ها معتدل، دست‌ها پشتيبان هم، شمشيرها يارى كننده يكديگر، ديدها نافذ، عزم‌ها و مقصودهاشان همه يكى بود.)
[۳۳] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۶۳، خطبه ۱۹۲.    
[۳۴] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۵] بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۱.    
[۳۶] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۴۶۲.    
[۳۷] هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۸۱.    
[۳۸] ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۷۰.    
) جمع ملاء املاء است كه در این خطبه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۷.    
۲. ↑ طريحي نجفي، فخرالدين، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ص۳۹۸.    
۳. ↑ سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۶، خطبه ۲۷.    
۵. ↑ صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
۶. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۷. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۸. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
۹. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۲، ص۱۶۷.    
۱۰. ↑ هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۰.    
۱۱. ↑ ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۵.    
۱۲. ↑ سيد رضي، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۴، خطبه ۱۹۷.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۲، خطبه ۱۹۷.    
۱۴. ↑ صالح، صبحي نهج البلاغه، ص۳۱۱، خطبه ۱۹۷.    
۱۵. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۸۵، خطبه ۱۹۷.    
۱۶. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۷.    
۱۷. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۰.    
۱۸. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۶۶۲.    
۱۹. ↑ هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۱۳.    
۲۰. ↑ ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۷۹.    
۲۱. ↑ سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
۲۳. ↑ صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
۲۴. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۵۷، خطبه ۱۷.    
۲۵. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۱۸.    
۲۶. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۳۱.    
۲۷. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ص۵۹۲.    
۲۸. ↑ هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۶۳.    
۲۹. ↑ ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ص۲۸۳.    
۳۰. ↑ سيد رضي، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۶۸، خطبه ۱۹۲.    
۳۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۷، خطبه ۱۹۰.    
۳۲. ↑ صالح، صبحي، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    
۳۳. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۶۳، خطبه ۱۹۲.    
۳۴. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
۳۵. ↑ بحرانى، ابن ميثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۱.    
۳۶. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۴۶۲.    
۳۷. ↑ هاشمى خويى، حبيب‌الله‌، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۸۱.    
۳۸. ↑ ابن ابي‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۷۰.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ملء»، ج۲، ص۹۸۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 17 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 197 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 27 نهج البلاغه
جعبه ابزار