• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ملء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۲)

مِلْء (به ) از واژگان نهج البلاغه به معنای مقدارى را گويند كه ظرفى را پر كند. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه عبارتند از، مَلْء به معنای پر كردن است خواه پر كردن با آب باشد با غير آن. إِمْلَاء (به کسر همزه و سکون میم) به معنای پر كردن است. مَلَاء (به فتح میم و لام) به معنای جماعت و جماعت اشراف كه زمين يا چشم بينندگان را پر مى‌كنند. مَلِى‌ء ( به فتح میم و کسر لام) به معنای پر شده است. مواردی از این کلمه در نهج‌ البلاغه آمده است.


مِلْء
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۷.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۳۹۸.    
(مثل جسر) مقدارى را گويند كه ظرفى را پر كند. مَلْء به معنای پر كردن است خواه پر كردن با آب باشد با غير آن. إِمْلَاء به معنای پر كردن است. مَلَاء (مثل شرف) به معنای جماعت و جماعت اشراف كه زمين يا چشم بينندگان را پر مى‌كنند.

حضرت علی (علیه‌السّلام) بعد از شهادت حسّان بن حسّان فرماندار انبار به دست اتباع معاویه به يارانش فرمود: «قَاتَلَكُمُ اللهُ! لَقَدْ مَلاَْتُمْ قَلْبِي قَيْحاً، وَ شَحَنْتُمْ صَدْرِي غَيْظاً»
[۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۶، خطبه ۲۷.    
[۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
«خدا شما را بكشد كه قلبم را با چرک پر كرديد و سينه‌ام را با غيظ آكنديد.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
[۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۶۷.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۰.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۵.    
)
حضرت در رابطه با غسل دادن به رسول خدا (صلی‌اللّه‌علیه‌وآله) فرموده: «وَ لَقَدْ وُلِّيتُ غُسْلَهُ (صلى‌اللّه‌عليه‌و آله) وَ الْمَلاَئِكُةُ أَعْوَانِي، فَضَجَّتِ الدَّارُ و الاَْفْنِيَةُ، مَلاٌَ يُهْبِطُ، وَ مَلاٌَ يَعْرُجُ»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۴، خطبه ۱۹۷.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۲، خطبه ۱۹۷.    
[۱۴] صالح، صبحی نهج البلاغه، ص۳۱۱، خطبه ۱۹۷.    
«غسل آن حضرت را بر عهده گرفتم و ملائکه ياران من بودند، خانه و اطراف خانه از كثرت ملائكه به ضجّه آمد، مرتّبا گروهى نازل مى‌شدند و گروهى به آسمان مى‌رفتند.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۵، خطبه ۱۹۷.    
[۱۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۷.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۰.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۶۶۲.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۱۳.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۷۹.    
)
درباره قضات جاهل فرموده: «لاَ مَلِیٌّ وَ اللَّهِ بِإِصْدَارِ مَا وَرَدَ عَلَیْهِ وَ لاَ أَهْلٌ لِمَا قُرِّظَ بِهِ»
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
[۲۳] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
(به خدا سوگند! نه آن قدر مايه علمى دارد كه در دعاوى مردم، حق را از باطل جدا سازد، و نه براى مقامى كه به او تفويض شده، اهليّت دارد)
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷، خطبه ۱۷.    
[۲۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۱۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۶] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۳۱.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ص۵۹۲.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۶۳.    
[۲۹] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ص۲۸۳.    
مَلِى‌ء به معنای پر شده است. رجوع شود به «قرظ»
(ببینید: قرظ (مفردات‌نهج‌البلاغه))

«فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانُوا حَیْثُ کَانَتِ الْأَمْلاَءُ مُجْتَمِعَهً وَ الْأَهْوَاءُ مُؤْتَلِفَهً وَ الْقُلُوبُ مُعْتَدِلَهً وَ الْأَیْدِی مُتَرَادِفَهً وَ السُّیُوفُ مُتَنَاصِرَهً وَ الْبَصَائِرُ نَافِذَهً وَ الْعَزَائِمُ وَاحِدَهً»
[۳۰] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۶۸، خطبه ۱۹۲.    
[۳۱] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۷، خطبه ۱۹۰.    
[۳۲] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    
(بنگريد آنها چگونه بودند هنگامى كه جمعيّت‌هاشان متّحد، خواسته‌ها متّفق، قلب‌ها و انديشه‌ها معتدل، دست‌ها پشتيبان هم، شمشيرها يارى كننده يكديگر، ديدها نافذ، عزم‌ها و مقصودهاشان همه يكى بود.)
[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۳، خطبه ۱۹۲.    
[۳۴] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۵] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۱.    
[۳۶] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۶۲.    
[۳۷] هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۸۱.    
[۳۸] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۷۰.    
) جمع ملاء املاء است كه در این خطبه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۸۷.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۳۹۸.    
۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱، خطبه ۲۷.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۶، خطبه ۲۷.    
۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۴.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۶۷.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۰.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۵.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۴، خطبه ۱۹۷.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۹۲، خطبه ۱۹۷.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی نهج البلاغه، ص۳۱۱، خطبه ۱۹۷.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۵، خطبه ۱۹۷.    
۱۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۹۷.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۰.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۶۶۲.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۱۳.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۷۹.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳، خطبه ۱۷.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۷.    
۲۳. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۰، خطبه ۱۷.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷، خطبه ۱۷.    
۲۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۱۸.    
۲۶. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ص۶۳۱.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ص۵۹۲.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۲۶۳.    
۲۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ص۲۸۳.    
۳۰. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۶۸، خطبه ۱۹۲.    
۳۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۷۷، خطبه ۱۹۰.    
۳۲. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۹۷، خطبه ۱۹۲.    
۳۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۳، خطبه ۱۹۲.    
۳۴. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
۳۵. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۰۱.    
۳۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۶۲.    
۳۷. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۳۸۱.    
۳۸. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۷۰.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ملء»، ج۲، ص۹۸۷.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 17 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 197 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 27 نهج البلاغه
جعبه ابزار