مهدی منتظر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مهدی منتظر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف»، اثر آیت‌الله جواد خراسانی، پژوهشی تفصیلی در باره
امامت و ظهور
امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف است که به
زبان فارسی و در سال ۱۳۸۳ ش، نوشته شده است.
غرض نویسنده از تالیف، آن است که برای
اهل ایمان ، راهنمایی باشد تا در خصوص مشخصات، علامات، وقایع و تکالیف بدان مراجعه کرده و به خصوصیت هریک مستحضر شوند؛ اگرچه ضمنا مشتمل بر اثبات و احتجاج و رد شبهات نیز هست.
کتاب با مقدمه مؤلف در تعریف از اثر خویش آغاز و مطالب در پنج بخش ارائه گردیده و مباحث به شیوه روایی- تحلیلی و با محتوای کلامی-
حدیثی تدوین یافته است.
از آنجا که نویسنده در پی استفاده عموم از مطالب کتاب بوده و منظور وی از استفاده عمومی شامل دو امر است: استقامت در حفظ
ایمان و عقیده و استقامت قلبی و عملی،
تمام مباحث نیز بر محور این دو امر گردش کرده و هر بابی از آن، دخیل در حصول این نتایج است.
وی به کتب بسیاری از جمله به منابع اهل سنت مراجعه کرده، ولی آنچه در این کتاب نقل کرده، همه روایات
شیعه است و از کتب عامه نقل نکرده، مگر اندکی، آن هم از جهت موافقت با روایات شیعه.
وی معتقد است اگرچه
اهل سنت در اصل موضوع مهدویت موافق بوده و به نحو تواتر اخباری نقل کرده‌اند، اما در خصوصیات وی، اخبارشان ضد و نقیض است و اکثر آن‌ها موضوع است که وضع آن‌ها، خالی از غرض رانی نیست.
وی مدعی است که مخاطبین کتاب، خصوص کسانی می‌باشند که به
امام غائب عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ایمان داشته و بر حسب وعده
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و
ائمه علیه‌السّلام ، انتظار ظهور او را می‌کشند و در اثبات وجود،غیبت و حتمی بودن ظهور او، بی نیاز از دلیل و برهانند.
کتاب، ملخصی از اثر دیگر نویسنده به نام «
ارشاد الطالب الی الحجة الغائب » می‌باشد.
کتاب دارای عناوین اصلی و فرعی گسترده و متنوع است که مهم‌ترین موضوعات آن عبارتند از: علائم شخصی نشانه‌های امامت، علائم تشریفی مانند همراه داشتن آثار و مواریث
انبیا ،
نواب اربعه ،
خصوصیات غیبت ،
غیبت صغرا و
کبرا ، وقایع دوران غیبت، پاسخ به شبهات غیبت، فرج کلی و جزئی، بروز فتنه‌های اجتماعی، دینی، تربیت، اخلاقی و سیاسی، فتنه‌های مختص به عالم تشیع، شرح تفصیلی علائم ظهور، تکالیف منتظران، کیفیت ظهور، پیروزی و سیره حکومتی
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف .
بخش اول، به بیان خصوصیات شخصی و علائم مشخصه حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پرداخته است. این علائم مرتبا و مترادفا و به صورت جدول شرح داده شده است.
نویسنده به نوع دیگری از علائم و نشانه‌های آن حضرت اشاره کرده است و آن‌ها را علائم تشریفیه قائمیت نامیده است. این علائم بر دو نوع است:
۱. آثار
انبیاء و مواریث ایشان از جمله عصا، حجر و الواح
موسی علیه‌السّلام ، پیراهن
یوسف علیه‌السّلام ، خاتم
سلیمان علیه‌السّلام ؛
۲. کراماتی که خاصه آن حضرت است، از جمله اینکه ماه و خورشید به فرمان او باشد، ابر بر وی سایه افکند، به نام او از آسمان ندا شود، شمشیرهایی از
آسمان به عدد اصحاب ایشان نازل شود که بر هر شمشیر نام صاحب او و خصوصیات او نوشته شده باشد؛
و...
بخش دوم، مربوط است به تشریح خصوصیات غیبت و زمان آن. امتحان، جدا و خالص شدن، عدم بیعت با ظالمان، مشابهت با
انبیاء در سنت، کراهت مجاورت با ظالمین، تقیه و نبودن ناصر، تنبه و تادیب بر تقصیر در وظیفه، ایجاد شوق و قدردانی از نعمت
امام و... از جمله عللی است که برای غیبت ذکر و توضیح داده شده است.
بخش سوم، بعد از بیان دو مطلب زیر، به تشریح و بررسی علائم ظهور پرداخته است:
۱. مسئله قیام
قائم عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، از مهم‌ترین حوادث و مقاصد و دخیل‌ترین اسباب در غایت خلقت بوده و
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، موعودی است که به همه انبیاء مژده داده شده که دولت حقه الهی را برپا کرده و دولت
ابلیس را مضمحل خواهد نمود؛
۲. این قیام باید علائم بزرگی داشته باشد که تاکنون مانند آن اتفاق نیفتاده است.
نویسنده علائم ظهور را به دو معنی تقسیم کرده است:
۱. علائم انتظار ظهور که بر دو قسم است:
الف) - علائم قرب ظهور، مانند شدت فتنه و ظلم، بنای قصر عتیق و عمارت‌هایی در اطراف
مسجد کوفه ، بنای جسر
کوفه و... ؛
ب) - علائم سال ظهور، از قبیل فساد خرما بر درخت، پیدا شدن صورت و دستی در ماه، ظهور سرخی در آسمان و...
۲. علائمی که دال است بر ظاهر شدن آن حضرت که آن نیز بر دو نوع است:
الف) - نوعی که اعلام می‌کند به ظهور ایشان، مانند صیحه‌های آسمانی در ابتدای ظهور.
ب) - نوعی که اعلام به کیفیت ظهور می‌کند و در سال ظهور واقع می‌شود.
بخش چهارم، در پنج فصل زیر، به بررسی امور مربوط به ظهور پرداخته است:
۱. کیفیت ظهور و آنچه در اوان قیام و بعد از آن اتفاق خواهد افتاد.
۲. مقدمات قیام و خروج.
۳. کیفیت قیام و خروج تا مرگ
سفیانی .
۴. حدود ملک و مدت دولت آن حضرت.
۵. سیره و روش ایشان.
نویسنده، غرض از قیام آن حضرت را در چند امر به صورت اجمال بیان کرده است، از جمله اقامه دین، احیای سنت‌های مرده، از بین بردن بدعت‌ها، اقامه
قسط و عدل ، گرفتن زمین از دست نااهلان و به تصرف دادن آن به
بندگان صالح
خدا و...
آخرین بخش، در دو فصل، به بیان وظایف منتظران پرداخته است:
۱. وظایف و تکالیف ایام غیبت که مقصود، آن وظایفی است که غیبت، مقدمات آن را فراهم کرده که اگر غیبت نبود، این امور نبود تا در مقابل آن وظیفه و حکمی مقرر شود، از جمله ثبات و استقامت در حفظ
ایمان و عقیده،
صبر و تحمل بر شدائد و بر شماتت دشمنان، حذر از دخول در فتنه، پرهیز از اهل بدعت،
انتظار فرج و...
۲. تکالیف در زمان حضور که عبارت است از اطاعت کردن آن حضرت در امر جهاد، اجابت کردن
ندای آسمانی ، حضور در
مکه و الحاق به ایشان و...
با اینکه مؤلف بارها تاکید کرده‌اند که کتاب را برای استفاده عموم نوشته‌اند، اما از نثری روان و شیوا استفاده ننموده و برخی از بخش‌های کتاب، احتیاج به تامل و درنگ بیشتری دارد.
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص یافته است.
کتابخانه مهدویت،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
