موعظه اصحاب سبت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برخی از
اصحاب سبت با آگاهی از خطا بودن این عمل
صید در روز شنبه، سکوت کردند و گروهی دیگر به
نصیحت پرداختند و خطاکاران را از انجام دادن این عمل نهی کردند.
ولی آنان به این نصایح توجهی نکردند و سپس گرفتار عذاب الهی شدند.
در
قرآن کریم به موعظه اصحاب سبت به ترک ماهی گیری در روز شنبه، از سوی مصلحان ایله به امید پرهیز آنان از گناه اشاره شده است همچنانکه می‌فرماید:
و سـلهم عن القریة التی کانت حاضرة البحر اذ یعدون فی السبت اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا.(و از اهالى آن شهرى كه كنار
دريا بود از ايشان جويا شو آنگاه كه به حكم
روز شنبه تجاوز مى‌كردند آنگاه كه روز شنبه آنان ماهی‌هايشان روى
آب مى‌آمدند و روزهاى غير شنبه به سوى آنان نمى‌آمدند اين گونه ما آنان را به سبب آنكه نافرمانى مى‌كردند مى‌آزموديم).
و اذ قالت امة منهم لم تعظون قوما الله مهلکهم او معذبهم عذابا شدیدا.(و آنگاه كه گروهى از ايشان گفتند براى چه قومى را كه
خدا هلاك‌كننده ايشان است يا آنان را به عذابى سخت
عذاب خواهد كرد پند مى‌دهيد گفتند تا معذرتى پيش پروردگارتان باشد و شايد كه آنان پرهيزگارى كنند).
در این
آیات صحنه دیگرى از تاریخ پرماجراى
بنى اسرائیل ، که مربوط به جمعى از آنها است که در
ساحل دریائى زندگى مى کردند، آمده است ، منتها روى سخن در آن به
پیامبر اسلام صلى اللّه علیه و آله و سلّم است ، و به او مى گوید که از
یهود معاصر خویش درباره این جمعیت سوال کند یعنى این خاطره را به وسیله سوال در
ذهن آنان مجسم ساز، تا از آن پند گیرند، و از سرکشى و کیفرى که در انتظار سرکشان است بپرهیزند.
این سرگذشت ، چنانکه در
روایات اسلامى به آن اشاره شده مربوط به جمعى از بنى اسرائیل است که در ساحل یکى از دریاها (ظاهرا دریاى احمر بوده که در کنار سرزمین
فلسطین قرار دارد) در بندرى بنام ایله (که امروز بنام بندر ایلات معروف مى باشد) زندگى مى کردند و از طرف خداوند به عنوان آزمایش و امتحان دستورى به آنها داده شد و آن اینکه صید ماهى را در آن روز تعطیل کنند اما آنها با آن دستور مخالفت کردند و گرفتار
مجازات دردناکى شدند که شرح آنرا در این آیات مى خوانیم .
در نخستین آیه مى فرماید: ((از قوم یهود معاصر خویش ماجراى شهرى را که در کنار دریا قرار داشت سؤ ال کن )) (و اسئلهم عن القریة التى کانت حاضرة البحر).
(و به یاد آنها بیاور زمانى را که در روز شنبه از
قانون پروردگار تجاوز مى کردند)) (اذ یعدون فى السبت ).
زیرا روز شنبه تعطیل آنها بود و وظیفه داشتند، دست از کار و کسب و صید ماهى بکشند و به مراسم
عبادت آن روز بپردازند، اما آنها این دستور را زیر پا گذاردند.
سپس قرآن آنچه را در جمله قبل سربسته بیان کرده بود چنین شرح مى دهد به خاطر بیاور ((آن هنگام را که ماهیان در روز شنبه در روى آب آشکار مى شدند و در غیر روز شنبه
ماهى کمتر به سراغ آنها مى آمد)) (اذ تاتیهم حیتانهم یوم سبتهم شرعا).
((سبت )) در لغت به معنى تعطیل عمل براى استراحت است و اینکه در قرآن در
سوره نبأ مى خوانیم و جعلنا نومکم سباتا ((خواب شما را مایه راحت شما قرار دادیم نیز اشاره به همین موضوع است ، و روز شنبه را از این جهت ((یوم السبت )) نامیده اند که برنامه هاى کسب و کار معمولى در آن تعطیل مى شد، سپس این نام بر این روز باقى ماند.
یکی از مواردی که در قرآن به آن اشاره شده است، نادیده گرفتن و به فراموشی سپردن پندها و تذکرات موعظه گران از سوی
اصحاب سبت بود آنجاکه می‌فرماید:
و اذ قالت امة منهم لم تعظون قوما الله مهلکهم او معذبهم عذابا شدیدا..(و آنگاه كه گروهى از ايشان گفتند براى چه قومى را كه خدا هلاك‌كننده ايشان است يا آنان را به عذابى سخت
عذاب خواهد كرد پند مى‌دهيد گفتند تا معذرتى پيش پروردگارتان باشد و شايد كه آنان پرهيزگارى كنند).
فلما نسوا ما ذکروا به... واخذنا الذین ظـلموا بعذاب بـیس.(پس هنگامى كه آنچه را بدان تذكر داده شده بودند از ياد بردند كسانى را كه از كار بد باز مى‌داشتند نجات داديم و كسانى را كه
ستم كردند به سزاى آنكه نافرمانى مى‌كردند به عذابى شديد گرفتار كرديم).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «موعظه اصحاب سبت».
