موهوب بن ابی‌کاهر جوالیقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
موهوب بن ابی‌کاهر جوالیقی(
۴۶۵ ـ
۵۴۰ هـ.ق) از مفاخر بغداد و بزرگان علم لغت در عصر خود بود.
ابوالقاسم بن بسری و ابوالحسن خطیب انباری از جمله اساتید او در علم حدیث بودند.
وی علم قرائات را نزد ابوزکریا تبریزی فراگرفت و بعد از استادش در نظامیه بغداد مشغول به تدریس شد.
او به دستور خلیفه، المکتفی باللّه عباسی، امامت جماعت شد.
ایشان شاگرانی تربیت کرد که ابن سمعانی و ابن جوزی از جمله آنانند.
از تألیفات او می‌توان المعرب من الکلام الاعجمی و التکملة فیما یلحن فیه العامه نام برد.
او در ۱۵ محرم ۵۴۰ (هجری قمری) در بغداد درگذشت و کنار قبر پدرش دفن شد.
ابومنصور موهوب بن ابی‌کاهر احمد بن محمد جوالیقی بغدادی در سال ۴۶۵ (هجری قمری) در
بغداد متولد شد.
وی پس از مدتی به خدمت
المکتفی باللّه عباسی رفت و از طرف او به امامت جماعت برگزیده شد. خلیفه کتبی را نزد جوالیقی فراگرفت.
ایشان به‌علاوه تألیفاتی که دارد، اشعاری نیز به وی نسبت داده‌اند.
ابومنصور از مفاخر بغداد و از بزرگان علم
لغت در عصر خویش بود.
در
علوم عربیه و علم لغت تبحر یافت تا آنجا که پس از استادش ابوزکریا، در نظامیه بغداد به تدریس پرداخت.
احمد علوم
حدیث را نزد
ابوالقاسم بن بسری،
ابوالحسن خطیب انباری،
جعفر سراج،
نصر بن بطر و دیگران آموخت.
مدت هفده سال نزد
ابوزکریا تبریزی به فراگیری علم
قرائات پرداخت.
موهوب شاگردانی تربیت کرد که می‌توان به
ابوناصر،
ابن سمعانی،
ابن جوزی و
ابوالیمن کندی اشاره کرد.
ابن جوزی می‌گوید: «من احادیث بسیاری از او شنیده و کتاب المعرب وی را نزد خودش خوانده‌ام.»
جوالیقی تألیفاتی از او به‌جا مانده است. از جمله:
• شرح ادب الکاتب؛
• العروض؛
• المعرب من الکلام الاعجمی؛
• التکملة فیما یلحن فیه العامه؛ (این کتاب تکمله کتاب درة الغواصی حریری می‌باشد.)
• المقدمة فی الادب؛
• مختصر فی النحو؛
• اسماء خیل العرب و فرسانها.
ابومنصور درنهایت روز یکشنبه پانزدهم
محرم سال ۵۴۰ (هجری قمری) در بغداد وفات یافت. قاضی القضات زینبی در جامع قصر بغداد بر او نماز گزارد و در باب حرب نزد پدر خویش دفن گردید.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «موهوب بن ابی‌کاهر جوالیقی»، ج۴، ص۴۲۶.
