• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَثْویً (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




مَثْوىً:(جَهَنَّمَ مَثْوىً لِّلْكَافِرينَ)
«مَثْوىً» از مادّه‌ «ثواء» به معناى اقامت توأم با استمرار و موقعيت، مقام و منزلت آمده است؛ بنابراين «مَثْوىً» در سوره‌ زمر به معناى جايگاه هميشگى و دائمى است. از مادّه‌ «ثَوی‌» (بر وزن هَوى‌) به معناى قرارگاه و محل استقرار است.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مَثْوىً :

۱.۱ - آیه ۲۱ سوره یوسف

(وَ قَالَ الَّذِي اشْتَرَاهُ مِن مِّصْرَ لاِمْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ عَسَى أَن يَنفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَ كَذَلِكَ مَكَّنِّا لِيُوسُفَ فِي الأَرْضِ وَ لِنُعَلِّمَهُ مِن تَأْوِيلِ الأَحَادِيثِ وَ اللّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يَعْلَمُونَ) (و آن كس از مردم مصر كه او را خريد عزیز مصر، به همسرش گفت: «مقام وى را گرامى دار، شايد براى ما سودمند باشد؛ و يا او را به عنوان فرزند انتخاب كنيم.» و اين چنين یوسف را درآن سرزمين، جايگاه ويژه‌اى داديم. ما اين كار را كرديم، تا او را بزرگ داريم؛ و از علم تعبير خواب به او بياموزيم؛ خداوند بر كارش توانا و پيروز است، ولى بيشتر مردم نمى‌دانند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: (أَكْرِمِي مَثْواهُ) يعنى خودت مباشر امور او باش، و براى او مقامى بزرگ و ارجمند در نزد خودت قرار ده‌. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۲ - آیه ۳۲ سوره زمر

(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَى اللَّهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جَاءهُ أَلَيْسَ فِي جَهَنَّمَ مَثْوًى لِّلْكَافِرِينَ) (چه كسى ستمكارتر است از آن كسى كه بر خدا دروغ ببندد و سخن راست و وحى الهى را هنگامى كه به سراغ او آمده تكذيب كند؟! آيا در جهنم جايگاهى براى کافران نيست؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مثوى اسم مكان و به معناى منزل و محل اقامت است، و استفهام در آن تقريرى است، يعنى: در جهنم جا براى اين ستمكاران هست، به خاطر تكبرى كه در برابر حق كردند، و همين تكبر باعث شد بر خدا افتراء ببندند و خبرهاى صادق را كه رسول آورده بود تكذيب كنند. اين آیه شریفه مخصوص به مشرکین عهد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، و يا مشركين از امت اوست، ولى بر حسب سياق عام است و هر كسى را كه بدعتى بگذارد و يا سنتى از سنت‌هاى دين را ترک كند شامل مى‌شود. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۳ - آیه ۲۴ سوره فصلت

(فَإِن يَصْبِرُوا فَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ وَ إِن يَسْتَعْتِبُوا فَمَا هُم مِّنَ الْمُعْتَبِينَ) (دوزخ جايگاه آنهاست؛ خواه صبر كنند يا نكنند و اگر تقاضاى عفو كنند، مورد عفو قرار نمى‌گيرند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در مفردات مى‌گويد: كلمه ثواء كه كلمه مثوى اسم مكان از آن است، به معناى اقامت بطور استقرار است، در نتيجه كلمه مثوى ، به معناى محل چنين اقامتى خواهد بود. در مجمع در معناى جمله يستعتبوا گفته مصدر استعتاب به معناى طلب عتبى يعنى رضايت است، در نتيجه استعتاب به معناى استرضا، و اعتاب كه كلمه معتبين جمع اسم فاعل از آن است به معناى ارضا است، و اصل اعتاب در نزد عرب به اين معنا بوده كه پوستى را كه درست دباغى نشده، دو باره دباغى كنند، تا اصلاح شود، سپس اين كلمه را بطور استعاره در هر عملى كه باعث عطف نظر و توجه و علاقه و الفت كسى انجام شود استعمال كردند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۴ - آیه ۱۹ سوره محمد

(فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْوَاكُمْ) (پس بدان كه معبودى جز «خداوند يگانه» نيست؛ و براى گناه خود و مردان و زنان با ایمان آمرزش بخواه. و خداوند گذرگاه و قرارگاه شما را مى‌داند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: (وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَ مَثْواكُمْ)- اين جمله، مطلب اول آيه كه مى‌فرمود: (فَاعْلَمْ أَنَّهُ) را تعليل مى‌كند و ظاهرا كلمه متقلب مصدر ميمى به معناى انتقال از حالى به حالى باشد، و همچنين كلمه مثوى به معناى مصدرى يعنى استقرار و سكونت باشد و مراد اين باشد كه خداى تعالى همه احوال شما را مى‌داند، هم حال دگرگونگى شما را، و هم ثباتتان را، هم حركتتان را، هم سكونتان را، پس چه بهتر كه بر دين توحيد ثابت باشيد و از او طلب مغفرت كنيد و بترسيد از اين‌كه مهر بر دلهايتان زده، مهارتان را به دست هواهايتان بسپارد.
بعضى از مفسرين‌ گفته‌اند: مراد از متقلب و مثوى تصرف در زندگى و دنيا و استقرار در آخرت است. بعضى‌ ديگر گفته‌اند: تقلب به معناى تصرف در بيدارى، و مثوى به معناى محل خواب است. بعضى‌ ديگر گفته‌اند: تقلب، تصرف در معايش و كار و كسب، و مثوى استقرار در منازل است. ولى آنچه ما اختيار كرديم ظاهرتر و عمومى‌تر است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۱.    
۲. زمر/سوره۳۹، آیه۳۲.    
۳. فصلت/سوره۴۱، آیه۲۴.    
۴. محمد/سوره۴۷، آیه۱۹.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۸۱.    
۶. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۷۸-۷۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۹، ص۴۲۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۷۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۲۷۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۴۷۲.    
۱۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۲۱.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۳۷.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۱۴۷.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۱۰۸.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۸۶.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۳۸.    
۱۷. زمر/سوره۳۹، آیه۳۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۶۲.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۹۴.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۶۰.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۷۷.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۷۶.    
۲۳. فصلت/سوره۴۱، آیه۲۴.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۷۹.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۸۴.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۸۴.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۴۴.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۴.    
۲۹. محمد/سوره۴۷، آیه۱۹.    
۳۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۰۸.    
۳۱. آلوسی، شهاب الدین، تفسیر روح المعانی، ج۲۶، ص۶۶.    
۳۲. آلوسی، شهاب الدین، تفسیر روح المعانی، ج۲۶، ص۶۶.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۵۹.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۳۸.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۶۸.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۵۵.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه‌، بر گرفته از مقاله « مَثْویً»، ص۵۰۵.    






جعبه ابزار