• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مِدْراراً (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مِدْراراً:(السَّمآءَ عَلَيْهِمْ مِّدْراراً)
«مِدْراراً» در اصل از مادّه‌ «درّ» به معناى ريزش شير است، سپس به مايعاتى همانند باران، كه ريزش دارد گفته شده است؛ و «مدرار» صيغه مبالغه است و جمله‌ (أَرْسَلْنَا السَّمَاءَ) در حقيقت، براى بيان مبالغه بيشتر مى‌باشد.
جالب اين كه در سوره‌ هود نمى‌گويد باران را از آسمان بر شما فرو مى‌ريزد، بلكه مى‌گويد: آسمان را بر شما فرو مى‌ريزد، يعنى آن قدر باران مى‌بارد كه گويى همه آسمان در حال ريزش است، و با توجّه به اين كه‌ «مِدْراراً» صيغه مبالغه است، نهايت تأكيد از اين جمله استفاده مى‌شود.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مِدْراراً:

۱.۱ - آیه ۶ سوره انعام

(أَلَمْ يَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَ أَرْسَلْنَا السَّمَاء عَلَيْهِم مِّدْرَارًا وَ جَعَلْنَا الأَنْهَارَ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَ أَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ) (آيا نديدند چه بسيار از اقوام بى ايمان پيشين را هلاک كرديم؟! اقوامى كه از شما نيرومندتر بودند؛ و امكاناتى به آنها داده بوديم كه به شما نداديم؛ باران‌هاى پى درپى براى آنها فرستاديم؛ و از ميان زمين‌هاى آنها، نهرها جارى ساختيم؛ اما هنگامى كه سركشى و طغيان كردند، آنان را به سبب گناهانشان نابود كرديم؛ و اقوام ديگرى بعد از آنان پديد آورديم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه مدرار در اصل در (بفتح دال) و دره (به كسر) بوده كه به معناى شير است و آن را استعاره مى‌آورند براى باران، نظير استعاراتى كه در اسماء شتران و اوصاف آنها به كار مى‌برند، و گفته مى‌شود للَّه دره، و در درک بسيار باد خير تو ، و از همين باب است استعاره‌اى كه براى بازار مى‌آورند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۲ - آیه ۵۲ سوره هود

(وَ يَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ وَ لاَ تَتَوَلَّوْاْ مُجْرِمِينَ) (و اى قوم من! از پروردگارتان طلب آمرزش كنيد، سپس به‌سوى او باز گرديد، تا باران را پى در پى بر شما بفرستد؛ و نيرويى بر نيرويتان بيفزايد. و گنهكارانه، روى از حق برنتابيد.»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: موقعيت جزاء فعل شرط سابق را دارد چون جمله سابق كه مى‌فرمايد: استغفروا ... هر چند به صورت امر است و ليكن در معناى جمله شرطيه است و مى‌خواهد بفرمايد: ان تستغفروا ... يعنى اگر از خداى تعالى طلب مغفرت كنيد و به سوى او برگرديد او از آسمان براى شما رحمت فراوان مى‌فرستد. و مراد از كلمه سماء ابر آسمان است نه خود آن، و اگر ابر را آسمان خوانده از اين بابت است كه كلمه سماء به معناى هر چيزى است كه بالاى سر ما قرار گرفته و بر ما سايه افكنده باشد. بعضى‌ هم گفته‌اند: تقدير آيه: مطر السماء است و يا مراد از كلمه سماء ، مطر (باران) است و اين تعبير در استعمال شايع است. كلمه مدرارا مبالغه از مصدر در- ريزش است و مورد استعمال اصلى در خصوص شير پستان بود بعدها در مورد باران نيز به عنوان استعاره استعمال شده، چون هر دو، يعنى هم شير و هم باران نفع و فايده دارد پس ارسال سماء مدرارا به معناى فرستادن ابرى است كه چون پستان حيوانات، باران‌هاى پى در پى و مفيد ببارد بارانى كه زمين به وسيله آن زنده شود و زراعت‌ها و گياهان برويند و باغ‌ها، بستان‌ها سبز و خرم گردند. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )

۱.۳ - آیه ۱۱ سوره نوح

(يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ‌ مِدْراراً) (تا بارانهاى پربركت آسمان را پى در پى بر شما فرو فرستد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه يرسل به خاطر اينكه جواب امر استغفار كنيد است، به جزم خوانده مى‌شود، و مراد از كلمه سماء ابر آسمان است، و كلمه مدرارا به معناى كثير الدرور است يعنى بسيار ريزنده. و معناى آيه اين است كه: اگر از خدا طلب مغفرت كنيد، ابر بسيار ريزنده و بارنده را به سويتان مى‌فرستد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان: )


۱. انعام/سوره۶، آیه۶.    
۲. هود/سوره۱۱، آیه۵۲.    
۳. نوح/سوره۷۱، آیه۱۱.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۱۰.    
۵. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۳۰۱.    
۶. انعام/سوره۶، آیه۶.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۲۸.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۲۱.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۲۷.    
۱۲. هود/سوره۱۱، آیه۵۲.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۲۷.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۴۴۴.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۲۹۹.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۷۶.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۵۸.    
۱۸. نوح/سوره۷۱، آیه۱۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۷۱.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۵.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۰.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۳۴.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۴۳.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه‌، بر گرفته از مقاله «مِدْراراً»، ص۵۱۴.    






جعبه ابزار