مکث (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَکْث (به فتح میم و سکون کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای توقف کردن و اقامت کردن است.
مُكْث (به ضم میم) به معنى تدريج،
انتظار و تأنّى است.
مَكْث به معنای ماندن، توقف و اقامت است.
راغب ثبات مع الانتظار گفته است.
(فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقالَ أَحَطْتُ بِما لَمْ تُحِطْ بِهِ) «
هدهد كمى درنگ كرد پس آمد و گفت: دانستم آنچه را كه ندانسته‌اى.»
(فَقالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً) «به اهلش گفت درنگ كنيد من
آتشی ديدم.»
معنى انتظار در «امْكُثُوا» كاملا روشن است.
(وَ أَمَّا ما يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ) «امّا آنچه به مردم مفيد است در
زمین مى‌ماند.»
اين ظاهرا از آن جهت است كه مردم در حفظ و نگهدارى چيز مفيد می‌كوشند.
به نظر می‌آيد منظور آن است كه اشياء مفيد و حق قابل بقا است همين طور است دين حقّ و غيره.
(أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً. ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً) (كه پاداش نيكويى براى آنها است؛ همان بهشت برين كه جاودانه در آن خواهند ماند.)
ضمير «فِيهِ» به اجر راجع است يعنى در آن مزد و
بهشت ماندگاراند.
(وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى مُكْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِيلًا) (و قرآنى بر تو نازل كرديم كه آيات آن را از هم جدا كرديم، تا آن را به تدريج و با آرامش بر مردم بخوانى؛ و به يقين آن را ما نازل كرديم.)
مُكْث(بر وزن قُفل) به معنى تدريج، انتظار و تأنّى است. يعنى
قرآن را به تدريج نازل كرديم تا آن را بر
مردم به تدريج و تأنّى بخوانى و بر حسب احتياج و مقتضى آن را نازل كرديم.
•
قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مکث»، ج۶، ص۲۶۴.
