مکناسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن عبدالرحمن مکناسی (
۴۹۴ ـ
۵۶۱ هـ.ق)
ابوعبداللّه محمد بن عبدالرحمان بن محمد قیسی مکناسی معروف به
ابن تُریس محدث، ادیب، نحوی، قاری، شرح‌حال نگار، زاهد و منسوب به
مکناسه، قلعه‌ای در نواحی مارده اندلس بود.
ایشان در سال ۴۹۴ (هجری قمری) در شاطبه
اندلس متولد شد.
او پس از نشو و نما در موطن خویش به تحصیل علم و دانش روی آورد.
وی بسیار خوش خط و خوش حافظه بود.
ابوعبداللّه از بزرگانی بهره برد که از جمله: ابوعلی صدفی، ابوزید بن ورّاق، ابوعبداللّه بلغیی، ابوالحسن ولید بن موفق،
ابوبکر بن فتحون، ابوولید بن دبّاغ، ابوبکر بن اسد و ابوالعباس بن عیسی از مشایخ او بوده‌اند.
همچنین وی از ابن ابی‌تلید، ابوعامر بن حبیب، ابوالقاسم بن جنّان و برخی دیگر روایت کرده است.
ایشان در علم قرائت نیز از مشایخی چون ابوعبداللّه بن فرّاء، ابوعبداللّه بن بقورنیه، ابراهیم بن خلف، ابومحمد بن جوشن، ابوعبداللّه بن عیاض و برخی دیگر بهره‌مند گردید.
نیز از بزرگانی چون ابوبکر بن عربی و ابوولید بن رشد اجازه روایت دریافت داشت.
ابن تریس شاگردانی همچون: ابن سفیان، ابوالحجاج بن ایوب و ابوعمر (ابوعبداللّه) بن عیاد داشت که از او روایت کرده‌اند.
قیسی آثاری از خود به جا گذاشت که عبارتند از:
• الابتداء بهمزة الأمر و الإیواء فی قوله تعالی: «وأمر اهلک بالصلاة» و قوله تعالی: «فاؤوا الی الکهف»؛
• مجموعه‌ای درباره استادانش به نام
التعریف.
مکناسی درنهایت در ماه جمادی الآخر ۵۶۱ (هجری قمری) درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن عبدالرحمن مکناسی»، ج۴، ص۳۹۵.
