میرزاابوالقاسم ضیاءالعلماء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضیاءالعلماء، میرزا ابوالقاسم
از روحانیون آزادیخواه و مجاهد ایران در قرن چهاردهم هجری. وی فرزند حاج میرزا یوسف شمس العلمای دهخوارقانی بود و در ۱۳۰۳ ق در تبریز به دنیا آمد. در کودکی پدرش را از دست داد و برادر بزرگش میرزا ابوالحسن شمس العلماء، تعلیم و تربیت او را برعهده گرفت و استادان مبرزی به آموزش او گماشت. وی علاوه بر علوم متداول حوزوی، دانش های جدید و زبان فرانسه را نیز آموخت و در آن مهارت یافت و به ترجمه رمان فرانسوی پرداخت.
او در جوانی با دختر حاج میرزا عبدالکریم مجتهد تبریزی ازدواج کرد و با وجود مخالفت بعدی پدر زنش با مشروطه، همچنان در دفاع از مشروطه پایدار ماند.
میرزا ابوالقاسم در ۱۳۲۴ ق هفته نامه اسلامیه را انتشار داد که خود صاحب امتیاز و نگارنده آن بود. وی جزو آزادیخواهانی بود که برای اخذ امضای فرمان مشروطه توسط محمدعلی شاه، در کنسولگری انگلستان در تبریز متحصن شد و پس از پیروزی جنبش مشروطه و تشکیل انجمن ایالتی آذربایجان، به ریاست عدلیه (دادگستری) آذربایجان انتخاب گردید. پس از بازگشت مجدد مشروطه در ۱۳۲۷ ق، دادگاه استیناف را در تبریز تشکیل داد و خود از سوی مخبرالسلطنه هدایت (والی آذربایجان) به ریاست آن دادگاه منصوب شد.
قوای روس پس از ورود به تبریز، برای ارعاب آزادیخواهان، ثقه الاسلام تبریزی،ضیاءالعلما و چند تن دیگر از آزادیخواهان را دستگیر کردند و در عاشورای ۱۳۳۰ ق به دار آویختند.
پس از شهادت، جنازه او را به عراق بردند و در آنجا دفن کردند. بعد از سقوط رژیم تزاری،آزادیخواهان تبریزی انقلابیون روسی مستقر در تبریز یا خانواده شهدای آن ناحیه، از جمله ضیاءالعلما دیدار کردند و اظهار همدردی نمودند.
منابع:تبریز در گذر تاریخ، ۱۹۳-۱۹۴؛ دانشمندان آذربایجان، ۵۸۷؛ رجال آذربایجان در عصر مشروطیت، ۱۱۳-۱۱۴؛ مفاخر آذربایجان، ۱۶۸۹:۳٫
