نسبت اندماجی خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نسبت اندماجى به نسبت پنهانِ حاصل از تحليل مفهوم واحد ذهنى به دو مفهوم مرتبط توسط عقلاطلاق می‌شود.
نسبت اندماجى، مقابل نسبت غيراندماجى بوده و از تحليل ذهن به دست مى‌آيد؛ به اين صورت كه ذهن مفهوم واحدى را به دو مفهوم تحليل مى‌نمايد و بين آن‌ها يك نسبت درست مى‌كند؛ به بيان ديگر، نسبت اندماجى، نوعى نسبت پنهان است كه آشكار نمى‌گردد.
موضوع له حروف و هيئت جمله‌هاى ناقص، نسبت اندماجى يا تحليلى است؛ براى مثال، در جمله ناقص «العالم المفيد» كه به صورت وصفى آمده، دو مفهوم «عالم» و «مفيد» در خارج اتحاد داشته و وقتى به ذهن مى‌آيند در يك ديگر داخل شده و اندكاك پيدا مى‌كنند، به طورى كه مفهوم واحدى را تشكيل مى‌دهند، و چون در مفهوم واحد، نسبت معنا ندارد، در ظاهر، در عالم ذهن، نسبتى وجود ندارد، اما عقل مى‌تواند از تحليل اين مفهوم واحد، آن را به دو مفهوم تبديل كرده و بين آن‌ها يك نسبت و ارتباط ايجاد نمايد كه به اين نسبت، نسبت اندماجى مى‌گويند.
ناقص و يا تام بودن نسبت، و به بيانى ديگر، اندماجى و يا غيراندماجى بودن نسبت، از شئون نسبت در عالم ذهن به حساب مى‌آيد نه در خارج.
در كتاب «دروس فى علم الاصول» آمده است: «فهيئة الجملة الناقصة تدل على (نسبة اندماجية) اى يندمج فيها الوصف بالموصوف على نحو يصبح المجموع مفهوما واحدا خاصا و حصة خاصة و من اجل ذلك تكون الجملة الناقصة فى قوة الكلمة المفردة»(۱)(۲)
(۱) صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج۱، ص۸۶.
(۲) صدر، محمد باقر، دروس فى علم الاصول، ج۲، ص۷۲.
