نسر (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَسْر (به فتح نون و سکون سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای كندن، باز كردن و تهمت زدن است. به معنای مرغ عقاب هم آمده است.
مَنْسِر (به فتح میم، سکون نون و کسر سین)
«مقدمة الجيش بالشكرى» یعنی به هر چه گذرد تار و مار مى‌كند، جمع آن «مناسر» است.
این کلمه سه بار در
نهج البلاغه آمده است.
نَسْر:
(مثل عقل) به معنای كندن، باز كردن و تهمت زدن است. به معنای مرغ عقاب هم آمده است.
مَنْسِر (مثل مجلس و منبر)
«مقدمة الجيش بالشكرى» یعنی به هر چه گذرد تار و مار مى‌كند، جمع آن «مناسر» است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در
مذمت يارانش فرموده:
«كُلَّما أَطَلَّ عَلَيْكُمْ مَنْسِرٌ مِنْ مَناسِرِ أَهْلِ الشّامِ أَغْلَقَ كُلُّ رَجُل مِنْكُمْ بابَهُ، وَ انْجَحَرَ انْجِحارَ الضَّبَّةِ في جُحْرِها.» «هر وقت لشكرى از لشكريان شام بر شما مشرف مى‌شود، هر يكى از شما درش را بسته و مانند سوسمار در سوراخ خود مى‌خزد.»
(شرح‌های خطبه:
)
ظاهرا حضرت درباره اهل
شام فرموده:
«إِنَّهُمْ لَنْ يَزولوا عَنْ مَواقِفِهمْ .... وَ حَتَّى يُرْمَوْا بِالمَناسِرِ تَتْبَعُها الْمَناسَرُ، وَ يُرْجَموا بِالْكَتائِبِ، تَقْفوها الْحَلاَئِبُ» «به
خدا آن‌ها از مواضع خود كنار نمى‌شوند مگر آن‌كه مورد حمله شوند با لشكريانى كه لشكريانى در پى آن‌ها باشند و تا عقب زده شوند با دسته‌هایى كه سوارانى در عقب و پشتيبانى آن‌ها باشند.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با
فتنه صاحب زنج‌نسب به
بصره فرموده است:
«وَيْلٌ لِسِكَكِكُمُ الْعامِرَةِ، وَ دُورِكُمُ الْمُزَخْرَفَةِ الَّتِي لَها أَجْنِحَةٌ كَأَجْنَحَةِ النُّسورِ، وَ خَراطيمُ كَخَراطيمِ الْفيَلَةِ.» (واى بر راه‌هاى آبادتان و خانه‌هاى مزيّنتان كه بالكن‌هاى آن‌ها مانند بال‌هاى عقاب‌ها پيشرفته و بام‌هاى آن‌ها مانند خرطوم‌هاى فيل است.)
(شرح‌های خطبه:
)
نُسور (مثل عقول) جمع
نَسْر به معنى عقاب است.
كه در (خرط خرطوم) و جاهاى مناسب گذشت.
این کلمه سه بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «نسر»، ج۲، ص۱۰۳۰.
