• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نظریه تشبیه صفات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تشبیه نظریه ای در باب شناخت صفات حق تعالی است. بر طبق این دیدگاه، تفاوتی اساسی بین اوصاف خدا و اوصاف مخلوقات نیست و آن دسته از صفاتی كه هم بر خدا و هم بر مخلوقات او مانند انسان ‌اطلاق می‌گردند، معنای واحد و مشتركی دارند كه در هر دو یكسانند. در مقابل این نظریه، نظریه تعطیل و نظریه اثبات بدون تشبیه قرار دارند.



این گروه معتقدند كه تفاوتی اساسی بین اوصاف خدا و اوصاف مخلوقات نیست و آن دسته از صفاتی كه هم بر خدا و هم بر مخلوقات او مانند انسان ‌اطلاق می‌گردند، معنای واحد و مشتركی دارند كه در هر دو یكسانند. چون اینان اوصاف خدا را به اوصاف مخلوقات تشبیه می‌كنند به اهل تشبیه یا مُشَبِّهِه مشهورند. این دسته تا آنجا پیش رفته‌اند كه برای خدا اعضا و جوارح جسمانی مانند دست و پا و سر و گوشت و خون در نظر گرفته‌اند.
[۱] شهرستانی، الملل و النحل،‌ج۱،‌ص۱۰۴



۱. خدایی كه دارای اعضا و جوارح مادی است،‌مركب و نیازمند اعضا و در نتیجه مخلوق و وابسته است و نیازمندی و مخلوق بودن با خالق بودن و بی‌نیازی خداوند سازگار نیست.
۲. آیاتی از قرآن كریم بیانگر این مطلبند كه شناخت ذات و اوصاف الهی به گونه كامل در قلمرو شناخت انسانی نیست:
[۲] ‌اندیشه اسلامی، همان،‌ص۸۷

«لا یحِیطُونَ بِهِ عِلْماً» (طه۱۱۰): «آنها به ذات حق تعالی احاطه ندارند.»
«سُبْحانَهُ وَ تَعالی‌ عَمَّا یصِفُون‌» (انعام۱۰۰): «خدا منزه و برتر است از آنچه توصیف می‌كنند»





• سعیدی مهر، محمد، آموزش كلام اسلامی، قم، طه، چاپ اول، ۱۳۷۷
• سبحانی، جعفر و محمدرضایی، محمد،‌ اندیشه اسلامی، قم،‌ معارف، چاپ هیجدهم، ۱۳۸۶
• سبحانی، جعفر، الالهیات، قم، موسسه امام صادق (ع)، ۱۴۲۳چاپ ششم، ۱۳۸۴
• مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۳۶۵ش
• مطهری، ‌مرتضی، مجموعه آثار،‌ تهران، صدرا، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ج۶
• شهرستانی، الملل و النحل


پژوهشکده باقرالعلوم    



جعبه ابزار