نقض فتوا خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نقض فتوا به تبدّل رأى مجتهد در مقام فتوا اطلاق می‌شود و در علم اصول فقه کاربرد دارد.
نقض فتوا، مقابل نقض قضا(حكم) بوده و هر دو از اقسام نقض اجتهاد به شمار مى‌رود؛ بنابراين، نقض اجتهاد و تبدل رأى مجتهد، در دو مقام قابل بررسى است:
۱. در مقام عمل و افتا.
۲. در مقام قضا و رفع خصومت بين.
برخى از علما در «نقض اجتهاد»، بين مقام افتا و مقام قضا فرق گذاشته‌اند؛ براى مثال، «غزالى» در مقام افتا به جواز «نقض فتوا»، اما در مقام قضا به عدم جواز معتقد شده است.
معتقدين به عدم جواز نقض فتوا، به ادله اى استدلال نموده‌اند؛ از جمله اين كه اگر نقض فتوا جايز باشد لازمه آن حرج شديد بر مكلفان است، چون بايد تمامى اعمال سابق خود را كه مطابق فتواى اول بوده اعاده نمايند و حال آن كه حرج از مكلفان برداشته شده است.(۱)(۲)(۳)(۴)
تبدل اجتهاد .
(۱) بحرالعلوم، محمد، الاجتهاد اصوله و احكامه، ص۲۱۴.
(۲) طباطبايى حكيم، محمد تقى، الاصول العامة للفقه المقارن، ص۶۲۷.
(۳) مكارم شيرازى، ناصر، انوار الاصول، ج۳، ص۶۴۸.
(۴) ميرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانين الاصول، ج۲، ص۲۵۵.
