|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کاکوتی kākūtī، گیاهی کوچک و معطر از تیره‌ی نعناییان است که گونه یک‌ساله‌ی آن ۵ تا ۱۲ سانتی‌متر ارتفاع دارد و گل‌های بنفش کوچک تولید می‌کند. گونه‌ی چندساله‌ی آن با نام Ziziphora clinopodioides تا ۴۰ سانتی‌متر می‌روید و گل‌های سفید کرک‌دار دارد. این گیاه در مناطق مختلف ایران مانند کرج، جاجرود و ارتفاعات شمیران می‌روید. دارای اسانس روغنی و در طب سنتی برگ و تخم آن کاربرد دارویی دارد. از آن به‌عنوان تب‌بر، بادشکن، نرم‌کننده سینه و تقویت‌کننده قوای جنسی استفاده می‌شود. کاکوتی گیاهی یک‌ساله، کوچک و معطر، با خاصیت‌های درمانی است. بوته‌ی کاکوتی با بلندی حدود ۵ تا ۱۲ سانتی‌متر، دارای برگ‌هایی باریک و نوک‌تیز به رنگ سبز تیره است و گل‌های آن کوچک و بنفش‌رنگ‌اند. این گیاه در تیره‌ی نعناییان جای می‌گیرد و کاربردهای غذایی و دارویی دارد. گونه‌ی دیگری نیز از کاکوتی وجود دارد که دارای ویژگی‌هایی نسبتاً شبیه به گونه پیشین است. نام علمی این گونه Ziziphora clinopodioides است که گیاهی است چندساله، با بلندی حدود ۱۰ تا ۴۰ سانتی‌متر که پایین ساقه‌ی آن مقداری چوبی است و بخشی از برگ‌های آن دارای کرک و گل‌هایش کوچک، سفید و پوشیده از کرک است. منشأ این هر دو گونه هندوستان است. کاکوتی در غرب تهران، منطقه‌ی کرج و کنار رودخانه‌ی کرج، جاجرود و مناطق بسیاری از ایران می‌روید و در شهرستان شمیران بیشتر در ارتفاعات ۷۰۰‘۲ متری یافت می‌شود. از نظر ترکیبات شیمیایی، کاکوتی دارای اسانس روغنی فرار است. در طب گیاهی، از برگ و تخم کاکوتی برای مصارف دارویی استفاده می‌شود. تخم آن به عنوان تب‌بر شناخته می‌شود. گرد تخم خشک کاکوتی را با ماست یا دوغ مخلوط کرده، برای درمان اسهال خونی به مصرف می‌رسانند. برگ‌های آن برای نرم کردن سینه مفید است و به عنوان بادشکن و تقویت‌کننده‌ی نیروی جنسی استفاده می‌شود. در هند، نوشیدن جوشانده‌ی گیاه خشک گونه‌ی دوم برای درمان تیفوس مرسوم است و از دم‌کرده‌ی برگ‌های گیاه به عنوان نوشابه‌ی خنک استفاده می‌کنند. [۱]
زرگری، علی، گیاهان دارویی، تهران، ۱۳۶۹ ش.
[۲]
میرحیدر، حسین، معارف گیاهی، تهران، ۱۳۷۴ ش.
• بنی‌جانی، علیرضا، دانشنامه تهران بزرگ، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «کاکوتی»، ص۱۲۸۰. رده‌های این صفحه : دانشنامه تهران بزرگ | گیاه های تهران
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
