کسب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كَسْب (به فتح کاف و سکون سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای كارى كه براى جلب منفعت يا دفع ضرر است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه؛
مُكْتِسب (به ضم میم و سکون کاف) به معنای كسب شده است.
كسب اثم متحمّل شدن به گناه و انجام دادن آن است، آن گاهى به يک و گاهى به دو مفعول متعدّى مى‌شود. اِكْتِسَاب (به کسر الف و سکون کاف) فقط كسب كردن براى خود است ولى كسب شامل ديگران نيز مى‌باشد. مَكْسَب (به فتح میم و سکون کاف) به معنى كسب و جمع آن مكاسب است.
كَسْب به معنای كارى كه براى جلب منفعت يا دفع ضرر است، كسب مال و علم: طلبيدن آن دواست، كسب اثم: متحمّل شدن به گناه و انجام دادن آن است، آن گاهى به يک و گاهى به دو مفعول متعدّى مى‌شود.
اكتساب به قول
راغب فقط كسب كردن براى خود است ولى كسب شامل ديگران نيز مى‌باشد.
مكسب به معنى كسب و جمع آن مكاسب است.
مكتسب به صيغه مفعول يعنى كسب شده مى‌باشد.
چنان كه
حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«يَا بْنَ آدَمَ مَا كَسَبْتَ فَوْقَ قُوتِكَ فَأَنْتَ فِيهِ خَازِنٌ لِغَيْرِكَ» (اى فرزند
آدم! هرچه بيش از مقدار خوراكت به دست آورى خزانه دار ديگران خواهى بود.)
و نيز فرموده:
«إِنَّ أَعْظَمَ الْحَسَرَاتِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَسْرَةُ رَجُل كَسَبَ مَالاً فِي غَيْرِ طَاعَةِ اللهِ فَوَرَّثَهُ رَجُلاً فَأنْفَقَهُ فِي طَاعَةِ اللهِ سُبْحَانَهُ فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ وَدَخَلَ الاَْوَّلُ بِهِ النَّارَ» (بزرگترين حسرت‌ها در
روز قیامت، حسرت شخصى است كه ثروتى را از راه حرام به دست آورده و آن را براى كسى به
ارث گذاشته كه در راه
خدا انفاق كرده است و خدا به خاطر اين مال او را داخل
بهشت و شخص اوّل را به خاطر همان وارد
جهنّم گردانيده است.)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کسب»، ج۲، ص۹۰۱.
