• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یقن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





یَقَن (به فتح یاء و قاف) و يَقْن (به فتح یاء و سکون قاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای ثابت و واضح شدن است.
یَقَن به صورت متعدى بنفسه و متعدى با «باء» آمده است.
گويند: «يَقِنَ الامرَ و بالامر» يعنى به آن علم پيدا كرد و محقق دانست.
«يَقين» وصف است به معنى ثابت و واضح است.
«يَقَنه و أَيْقَنَه» هر دو به يک معنى هستند.



يَقْن و يَقَن: (مثل عقل و شرف) به معنای ثابت و واضح شدن است.
«يَقِنَ الامرُ يقنا: ثبت و وضح»
یقن به صورت متعدى بنفسه و متعدى با «باء» آمده است. گويند: «يَقِنَ الامرَ و بالامر» يعنى به آن علم پيدا كرد و محقق دانست.
«يقين» وصف است به معناى ثابت و واضح است.
راغب گويد: آن صفت علم است بالاتر از معرفت و درايت است.
در مصباح فیومی آمده: يقين علمى است كه از استدلال حاصل شود لذا علم خدا را يقين نگويند.
«يَقَنه و اَيْقَنَه» هر دو به يک معنى هستند.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حکمت ۱۳۲

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید: «و مَنْ أَيْقَنَ بِالْخَلَفِ جَادَ بِالْعَطِيَّةِ» «هر كس به جانشين و پاداش الهى يقين كند اهل جود و بذل بود.» (شرح‌های حکمت: )

۲.۲ - حکمت ۲۶۵

حضرت علی (علیه‌السلام) در جاى ديگر فرموده: «لاَ تَجْعَلُوا عِلْمَكُمْ جَهْلاً، وَ يَقِينَكُمْ شَكّاً، إِذا عَلِمْتُمْ فَاعْمَلُوا، وَ إِذَا تَيَقَّنْتُمْ فَأَقْدِمُوا» «يعنى عالم بى عمل مانند جاهل و يقين كننده بدون اقدام مانند شكاک است.» (شرح‌های حکمت: )


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۱۷۲.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۳۱.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۸۶.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۸۶.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۸۶.    
۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۸۹۲.    
۷. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی‌، ص۶۸۱.    
۸. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۸۹۳.    
۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۶، حکمت ۱۳۲.    
۱۰. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه،، ج۳، ص۱۸۵، حکمت ۱۳۸.    
۱۱. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۹۴، حکمت ۱۳۸.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹، حکمت ۱۳۸.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۳۷.    
۱۴. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۰.    
۱۵. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۳۶.    
۱۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۴۴، حکمت ۲۶۵.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۰، حکمت ۲۷۴.    
۱۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۲۴، حکمت ۲۷۴.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۰۷، حکمت ۲۷۴.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۱.    
۲۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵۱.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۴، ص۳۰۵.    
۲۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۶۴.    
۲۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۱۶۴.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «یقن»، ج۲، ص۱۱۷۲.    






جعبه ابزار