یَسْبَحُونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَسْبَحُونَ: (فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ) «یَسْبَحُونَ» از مادّه
«سباحت» - که طبق نقل «راغب» در «مفردات» در اصل به معنای حرکت «سریع» در آب و هوا است- اشاره به حرکت سریع کرات آسمانی می‌کند، و آنها را تشبیه به موجودات عاقلی کرده است که، با سرعت به گردش خود ادامه می‌دهند، امروز، نیز این حقیقت ثابت شده که اجرام آسمانی با سرعتهای بسیار عجیب و گاه سرسام‌آوری، در مسیر خود حرکت دارند.
و این که ذکر خدا و عبادت او را
«تسبیح» می‌گویند، نیز از همین جا ناشی شده، چرا که آن هم یک نوع حرکت سریع در طریق اطاعت و عبادت پروردگار است.
(لَا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ) (نه خورشيد راسزاست كه به ماه رسد، و نه شب بر روز پيشى مى‌گيرد؛ و هر يك در مسير خود شناورند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
وَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ يعنى هر يك از خورشيد و ماه و نجوم و كواكب ديگر در مسير خاص به خود حركت مى‌كند و در فضا شناور است، همان طور كه ماهى در آب شنا مى‌كند، پس كلمه فلك عبارت است از همان مدار فضايى كه هر يك از اجرام آسمانى در يكى از آن مدارها سير مى‌كنند، و چون چنين است بعيد نيست كه مراد از كلمه كل هر يك از خورشيد و ماه و شب و روز باشد، هر چند كه در كلام خداى تعالى شاهدى بر اين معنا نيست. و اگر در جمله يسبحون ضمير جمعى آورده كه خاص عقلا است، براى اين است كه: اشاره كند به اينكه هر يك از اجرام فلكى در برابر مشيت خدا رام است و امر او را اطاعت مى‌كند، عينا مانند عقلا.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَسْبَحُونَ»، ص۶۴۵.
