۳. حزب در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عنوان موضوع اصلي: قرآن
عنوان موضوع فرعي اول: پرسش و پاسخ
عنوان موضوع فرعي دوم: معارف قرآن
زبان: فارسي
نام خانوادگي نويسنده: نامشخص
عنوان مقاله: حزب در قرآن
چكيده مقاله: متن مقاله: پرسش :
با آن كه در قرآن به «حزب الله» و «حزب شيطان» اشاره شده، وجود احزاب و گروه‌ها چگونه توجيه‌پذير است؟
پاسخ :
موارد استعمال واژه «حزب» در قرآن مجيد نشان مى‌دهد كه «حزب» به دسته و گروهى گفته مى‌شود كه داراى هدف و عقيده واحد باشند؛ چنان كه قرآن مجيد به مؤمنان و بندگان صالح و وفادار خدا «حزب‌الله»، و در مقابل، به منكران و كافران و منافقان «حزب الشيطان» گفته است.
بنابراين ما دو حزب بيشتر نداريم.
۱- «حزب‌الله»، يعنى گروهى كه ايمان به خدا و روز قيامت دارند و رهبرى جانشينان بر حق پيامبر اسلام را پذيرفته، و در خط ولايت و بر پايه دستورها و احكام اسلام رفتار مى‌كنند؛ چنان كه در آيات ۵۶ و ۵۵ سوره مائده و آيه ۲۲ سوره مجادله، بدين معنا اشاره شده است.
۲- «حزب الشيطان»: يعنى منكران و كافران و يا منافقانى كه در ظاهر مسلمان بوده و دم از مسلمانى مى‌زنند، ولى در باطن با دشمنان اسلام و مسلمانان يك دل و دمساز هستند (مجادله، ۱۹).
واژه احزاب (جمع حزب)، در قرآن مجيد، يازده مرتبه آمده و همه در مقام ذم است و مقصود از آن، دسته‌ها و گروه‌هايى از اهل كتاب، مشركان، بت پرستان و تكذيب كنندگان پيامبرانند۶(ر.ك: هود: ۱۷؛ رعد، ۳۶؛ مريم، ۳۷؛ احزاب، ۲۱ و ۲۰؛ ص، ۱۳ و ۱۱؛ زخرف، ۶۵ و...).
بنابراين، از ديدگاه قرآن، «حزب‌الله» يكى است و داراى ايمان و هدف واحد است، و باقى «حزب الشيطان» بشمار مى‌آيند و «كلُّ حِزبِ بما لَدَيْهِم فَرِحون»؛ هر دسته‌اى به آن چه نزدشان بود، دل خوش كردند (مؤمنون، ۵۳).
اما در دوران‌هاى اخير، عنوان «حزب» در معناى محدودترى مورد استفاده واقع شده، و آن عبارت است از: دسته و گروه يا جمعيتى از مردم كه حول افكار و ايدئولوژى معين و مدوّن، خود را براى فعاليت‌هاى اجتماعى و سياسى در كشور سازماندهى مى‌كنند، و هر حزبى براى خود اساس نامه و مرام نامه مشخص دارد.
«حزب» به اين معنا، ابتدا در غرب پديد آمد و سپس در كشورهاى ديگر جهان رواج يافت؛ به گونه‌اى كه هم اكنون تقريباً در همه كشورهاى دنيا، احزاب سياسى وجود دارند و به طور رسمى و غير رسمى فعاليت مى‌كنند.
اين گونه گروه‌ها و احزاب، اگر ايدئولوژى و اهداف و مرامشان با نظام فكرى و عقيدتى اسلام سازگارى داشته باشد، و اهداف آنان در راستاى قوانين و شريعت مقدس اسلام و در «خط ولايت» باشد، و تنها در شيوه رسيدن به آن اهداف اختلاف نظر داشته باشند، وجودشان اشكالى ندارد؛ چرا كه در واقع، همه آن‌ها يك حزب‌اند و حول يك محور حركت مى‌كنند.
ولى اگر اهداف آن‌ها يا برخى از آن‌ها، با آن چه شرع مقدس اسلام اجازه مى‌دهد، و دنبال مى‌كند، مخالف باشد و يا به طور كامل مطابق نباشد، در اين صورت، اين‌ها جزء حزب شيطانند: «ألا إنَّ حِزبَ الشَّيطان هُمُ الخاسِرون»؛ هان! بى گمان حزب شيطان زيانكارانند (مجادله، ۱۹).۷
البته در حكومت اسلامى، گروه‌ها و احزابى كه فعاليت آن‌ها ضررى را متوجه مسلمانان و حكومت اسلامى نكنند، با صلاحديد حاكم اسلامى، مى‌توانند به فعاليت‌هاى خود ادامه دهند؛ چنان كه در قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران آمده است: «احزاب، جمعيت‌ها، انجمن‌هاى سياسى و صنفى، انجمن‌هاى اسلامى يا اقليت‌هاى دينى شناخته شده آزادند؛ مشروط به اين كه اصول استقلال، آزادى، وحدت ملى، موازين اسلامى و اساس جمهورى اسلامى را نقض نكنند.»۸
۶- ر.ك: سوره هود.
۷- برگرفته از: دايرة المعارف تشيع، ج ۶، ص ۲۶۳-۲۴۷؛ آيت‌الله مكارم شيرازى و ديگران، تفسير نمونه، ذيل آيات مذكور (با اندكى تغيير).
۸- قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران، اصل بيست و ششم.
منابع: پرسش :
پيوند مرتبط: تاريخ بارگذاري: ۱۳۸۹/۰۸/۱۸
