• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد ابن ضجه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد ابن ضجه


محمد ابن ضجه (۵۷۲ هـ.ق) قاری و فقیه شافعی اشعری بود.
درباره زندگی او اطلاعات چندانی در دست نیست.
ابن دبیثی وی را محمد بن محمد بن عبدکان و اهل بغداد دانسته، در حالی که برخی منابع دیگر نام او را به‌گونه‌ای متفاوت ضبط کرده‌اند.
ایشان از برجستگان فن قرائت بود و نزد استادانی چون مبارک بن حسین غسّال و ابوسعد حریمی دانش آموخت.
سپس خود به تدریس پرداخت و شاگردانی پرورش داد، از جمله عبدالوهاب بن بزغش از شاگردان ایشان بود.
صفدی نیز او را از علمای شافعی و پیرو مذهب اشعری دانسته است.
از آثار برجای‌مانده از ایشان نور الحجة و إیضاح المحجة در علم اصول است.
وی در سال ۵۷۲ (هجری قمری) درگذشت.


ابوالمحاسن محمد بن محمد بن عبدکان مشهور به ابن ضجّه
[۱] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
[۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
درباره وی اطلاعات چندانی در دست نیست.
ابن دبیثی در تاریخ خود، وی را مشهور به ابن ضجّه
[۶] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
[۱۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
و نام جدش را عبدکان نوشته است.
[۱۱] ابن دبیثی، محمد بن سعید، المختصر المحتاج الیه، ص۶۶.
[۱۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    

درحالی که بعضی از منابع متأخر، نامش را محمد بن محمد بن عبد
[۱۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۱۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۱۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
و اسماعیل پاشا شهرتش را ابن فتحه خوانده است.
[۱۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    

به هر حال وی ظاهرا اهل بغداد
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۱۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    
و از مقریان برجسته و نیک روزگار خویش بود.
صفدی از رجال‌نویسان اهل‌سنت، ابن ضجه را از علمای شافعی
[۲۰] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۲۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۲۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱،ص۱۴۰.    
و اشعری مسلک خوانده است.
[۲۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۲۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    



ابوالمحاسن از اساتیدی استفاده کرده است که به نوشته ابن دبیثی، وی بخشی از قرائت
[۲۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
را نزد استادان برجسته‌ای همچون مبارک بن حسین غسّال
[۲۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
و ابوسعد محمد بن عبدالجبار حریمی فرا گرفت.



محمد به زودی از چهره‌های سرشناس فن قرائت گردید.
[۲۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    

کرسی تدریس برپا ساخت و شاگردانی را تربیت کرد که از آن میان می‌توان به عبدالوهاب بن بزغش اشاره کرد.
[۲۸] ابن دبیثی، محمد بن سعید، المختصر المحتاج الیه، ص۶۶.



ابوالمحاسن اثری با عنوان نور الحجة و ایضاح المجقه
[۲۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۳۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۳۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۳۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
[۳۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    
در علم اصول را از خود بر جای گذاشت.
[۳۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۳۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۳۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۳۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
[۳۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    



ابن ضجّه در سال ۵۷۲ (هجری قمری) از دنیا رفت.
[۳۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
[۴۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
[۴۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
[۴۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
[۴۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    

(دیگر منابع:
[۴۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
)


۱. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
۶. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۹. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
۱۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
۱۱. ↑ ابن دبیثی، محمد بن سعید، المختصر المحتاج الیه، ص۶۶.
۱۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
۱۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۱۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۱۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۳۹.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
۱۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۱۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    
۲۰. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۲۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۲۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱،ص۱۴۰.    
۲۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۲۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۲۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۲۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۲۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۲۸. ↑ ابن دبیثی، محمد بن سعید، المختصر المحتاج الیه، ص۶۶.
۲۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۳۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۳۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۳۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۳۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    
۳۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۳۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۳۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۳۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۳۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۲.    
۳۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۸۲.    
۴۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۹۸.    
۴۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۵.    
۴۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۴۰.    
۴۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    
۴۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۴۱.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد ابن ضجه»، ج۴، ص۲۷۷- ۲۷۸.



رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 572 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | علمای علم قرائت قرن 6 (قمری) | فقهای شافعی قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار