• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن سلامه قضاعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن سلامه قضاعی


محمد بن سلامه قضاعی (م ۴۵۴ هـ.ق) فقیه و محدث برجسته شافعی بود.
وی در مصر، مکه و شام نزد بزرگان علم آموخت و خود نیز شاگردان زیادی تربیت کرد.
او از سوی خلفای فاطمی قاضی مصر شد و یک بار نیز به‌عنوان سفیر به روم رفت.
مهم‌ترین اثر ایشان شهاب الأخبار است که مجموعه‌ای از احادیث اخلاقی و حکمی بدون اسناد می‌باشد و برخی او را به‌خاطر محتوای آن، شیعه دانسته‌اند.
وی دارای آثار فراوانی در حدیث، [[|تفسیر]]، تاریخ و فقه است.
او در سال ۴۵۴ (هجری قمری) در قاهره درگذشت.


ابوعبداللّه محمد بن سلامه بن جعفر قضاعی
[۱] سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    
[۲] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
[۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۷] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
[۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۱۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
[۱۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    
در علوم گوناگون از جمله حدیث، تفسیر و فقه مهارت یافت، ولی در فقه برجسته شد و از فقیهان شافعی گردید.
[۱۴] مقریزی، احمد بن علی، المقفی الکبیر، ج۵، ص۷۱۰.
[۱۵] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۱۱۵.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۱۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
[۲۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۲۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۲۴] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۲۵] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۲۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۲۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    

این فقیه گرانمایه از طرف خلفای فاطمی به قضاوت مصر رسید.
[۲۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۲۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۳۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
[۳۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۳۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۳۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۳۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۳۶] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۳۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۳۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۳۹] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
[۴۰] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۸۰.    

او به عنوان سفیر مصر از طرف مستنصر با عباسی به روم رفت.
[۴۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۴۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۴۳] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۸.    
[۴۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۴۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۴۶] ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۱۸۱.    


ابوعبداللّه در مورد اساتیدش چنان‌چه در منابع ذکر شده، او از استادان بسیاری استفاده کرده است، استادان مناطقی چون مصر، مکه و شام را ملاقات کرده و از آنان بهره برد.
ابومسلم محمد بن احمد کاتب، احمد بربال (ثرثال) از آن جمله‌اند.
[۴۷] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۴۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۴۹] سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    


محمد بن سلامه آموخته‌های خویش را در اختیار طالبان علم قرار می‌داد.
محدثان مصر، عراق و مکه و دیگر شهرها نزد او آمده و از او بهره می‌بردند؛ چنان‌که سید فخرالدین شمبله بن محمد بن ابی هاشم، سهل اسفراینی
[۵۰] ابن عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۵۳، ص۱۶۷.    
[۵۱] منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۷۰.    
و سهل بن بشر الأسفرائينيّ و ابن ماکولا از شاگردان او بودند.
[۵۲] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۸.    
[۵۳] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۵۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۳.    
[۵۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۵۶] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۵۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۵۸] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۴.    

خطیب بغدادی نیز او را در شهر مکه ملاقات و از او استفاده کرد.
[۵۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۵۱۶.
[۶۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۶۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۶۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۶۳] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۶۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۶۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    


ابوعبداللّه اثر قلمی او کتاب • شهاب الاخبار فی الحکم و الامثال می‌باشد.
[۶۶] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۵۰.    
[۶۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۶۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۶۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۷۰] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۷۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۷۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
[۷۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۷۴] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۷۵] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۷۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۷۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
که یک هزار و دویست حدیث در آداب، امثال، مواعظ و وصایا می‌باشد که سند آن‌ها ذکر نشده یا دعاهایی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به پایان رسیده است.
بیشتر این احادیث در کتاب‌های شیعه موجود است و هر کدام هم که نیست با اصول و قواعد مذهب شیعه مخالف نیست؛ به همین دلیل برخی او را شیعه دانسته‌اند.
[۷۸] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۲۳.    

دیگر آثار او عبارت‌اند از:
• مناقب الامام الشافعی؛
[۷۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۸۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    

• الانباء عن الانبیاء؛
[۸۱] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۸۲] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۸۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۸۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۸۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۸۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۸۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    

• تواریخ الخلفاء؛
[۸۸] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۸۹] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۹۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۹۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۹۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۹۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۹۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    

• الخطط (خطط مصر) المختار فی ذکر الخطط و الآثار)؛
[۹۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۹۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۹۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۹۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۹۹] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۱۰۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۱۰۱] لطفی ریاض‌زداه، عبداللطیف بن محمد، اسماء الکتب، ص۱۴۲.    

• الامالی فی الحدیث؛ • درة الواعظین و ذخر العابدین؛
[۱۰۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۰۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۰۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
[۱۰۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    

• دقائق الاخبار و حدائق الاعتبار فی الحکم؛
[۱۰۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۰۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    

• عیون المعارف و فنون الخلائف فی التاریخ؛
[۱۰۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۰۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۱۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    

• مسند القضاعی؛
[۱۱۱] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    

• تفسیر القرآن؛ • نزهة الالباب؛
[۱۱۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    

• دستور معالم الحکم؛
[۱۱۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۱۴] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۱۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۱۱۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    

• تاریخ مصر؛ • معجم شیوخه.
[۱۱۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۹۷.    
[۱۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    


قضاعی در شانزدهم یا هفدهم ذیقعده ۴۵۴ (هجری قمری) در مصر درگذشت و در قرافه مصر به خاک سپرده شد.
[۱۱۹] ابن عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۵۳، ص۱۷۰.    
[۱۲۰] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
[۱۲۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۴.    
[۱۲۲] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۱۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
[۱۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۳.    
[۱۲۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۱۲۶] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۹.    
[۱۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
[۱۲۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۲۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۳۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    

(دیگر منابع:
[۱۳۱] سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    
[۱۳۲] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
[۱۳۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
[۱۳۴] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
[۱۳۵] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
[۱۳۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
[۱۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
[۱۳۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
[۱۳۹] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
[۱۴۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
[۱۴۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
[۱۴۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
[۱۴۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    
[۱۴۴] ابن ایاس، محمد بن احمد، بدائع الزهور، ج۱، ۱، ص۲۱۹.
)
۱. ↑ سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    
۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۱۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۱۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    
۱۴. ↑ مقریزی، احمد بن علی، المقفی الکبیر، ج۵، ص۷۱۰.
۱۵. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۱۱۵.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۱۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۲۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۲۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۲۴. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۲۵. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۲۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۲۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۲۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۲۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۳۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۳۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۳۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۳۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۳۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
۳۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۳۶. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۳۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۳۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۳۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۴۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۱۸۰.    
۴۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۴۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۴۳. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۸.    
۴۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۴۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۴۶. ↑ ابوالفداء، اسماعیل بن علی، المختصر فی اخبار البشر، ج۲، ص۱۸۱.    
۴۷. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۴۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۴۹. ↑ سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    
۵۰. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۵۳، ص۱۶۷.    
۵۱. ↑ منتخب‌الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب‌الدین، ص۷۰.    
۵۲. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۸.    
۵۳. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۵۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۳.    
۵۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۵۶. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۵۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۵۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۴.    
۵۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۵۱۶.
۶۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۶۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۶۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۶۳. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۶۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۶۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۶۶. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۵۰.    
۶۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۶۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۶۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۷۰. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۷۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۷۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
۷۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۷۴. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۷۵. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۷۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۷۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۷۸. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۴، ص۴۲۳.    
۷۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۸۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۸۱. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۸۲. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۸۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۸۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۸۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۸۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۸۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۸۸. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، مرآت الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۸۹. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۹۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۹۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۹۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۹۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۹۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۹۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۹۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۹۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۹۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۹۹. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۱۰۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۱۰۱. ↑ لطفی ریاض‌زداه، عبداللطیف بن محمد، اسماء الکتب، ص۱۴۲.    
۱۰۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۰۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۰۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۳.    
۱۰۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۱۰۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۰۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۰۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۰۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۱۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۱۱. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۱۱۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۱۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۱۴. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۱۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۱۱۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۱۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۳، ص۹۷.    
۱۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۱۱۹. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۵۳، ص۱۷۰.    
۱۲۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۱۲۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۴.    
۱۲۲. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۱۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۷۰.    
۱۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۳.    
۱۲۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۱۲۶. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۹.    
۱۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۱۲۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۲۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۳۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    
۱۳۱. ↑ سلفی‌، احمد بن‌ محمد، معجم السفر، ص۲۴۷.    
۱۳۲. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۴۳.    
۱۳۳. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، حسن المحاضره، ص۴۰۳.    
۱۳۴. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآة الجنان، ج۳، ص۵۸.    
۱۳۵. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۲۱۲.    
۱۳۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۳۶۹.    
۱۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۰۲.    
۱۳۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۳۰.    
۱۳۹. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسّرین، ج۲، ص۱۵۷.    
۱۴۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۴۶۲.    
۱۴۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۱.    
۱۴۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۴۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۴۲.    
۱۴۴. ↑ ابن ایاس، محمد بن احمد، بدائع الزهور، ج۱، ۱، ص۲۱۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن سلامه قضاعی»، ج۳، ص۳۵۷.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 454 (قمری) | شخصیت‌های شافعی قرن 5 (قمری) | فقهای شافعی قرن 5 (قمری) | قاضیان شافعی قرن 5 (قمری) | مؤلفان شافعی قرن 5 (قمری) | محدثان شافعی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار