محمد بن سلامه قضاعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن سلامه قضاعی (م
۴۵۴ هـ.ق) فقیه و محدث برجسته
شافعی بود.
وی در
مصر،
مکه و
شام نزد بزرگان علم آموخت و خود نیز شاگردان زیادی تربیت کرد.
او از سوی خلفای فاطمی قاضی مصر شد و یک بار نیز بهعنوان سفیر به روم رفت.
مهمترین اثر ایشان
شهاب الأخبار است که مجموعهای از احادیث اخلاقی و حکمی بدون اسناد میباشد و برخی او را بهخاطر محتوای آن، شیعه دانستهاند.
وی دارای آثار فراوانی در
حدیث، [[|تفسیر]]،
تاریخ و
فقه است.
او در سال ۴۵۴ (هجری قمری) در
قاهره درگذشت.
ابوعبداللّه محمد بن سلامه بن جعفر قضاعی در علوم گوناگون از جمله حدیث، تفسیر و فقه مهارت یافت، ولی در فقه برجسته شد و از فقیهان شافعی گردید.
این فقیه گرانمایه از طرف خلفای فاطمی به قضاوت مصر رسید.
او به عنوان سفیر مصر از طرف مستنصر با عباسی به
روم رفت.
ابوعبداللّه در مورد اساتیدش چنانچه در منابع ذکر شده، او از استادان بسیاری استفاده کرده است، استادان مناطقی چون مصر، مکه و شام را ملاقات کرده و از آنان بهره برد.
ابومسلم محمد بن احمد کاتب، احمد بربال (ثرثال) از آن جملهاند.
محمد بن سلامه آموختههای خویش را در اختیار طالبان علم قرار میداد.
محدثان مصر،
عراق و مکه و دیگر شهرها نزد او آمده و از او بهره میبردند؛ چنانکه سید فخرالدین شمبله بن محمد بن ابی هاشم، سهل اسفراینی
و سهل بن بشر الأسفرائينيّ و
ابن ماکولا از شاگردان او بودند.
خطیب بغدادی نیز او را در شهر مکه ملاقات و از او استفاده کرد.
ابوعبداللّه اثر قلمی او کتاب • شهاب الاخبار فی الحکم و الامثال میباشد.
که یک هزار و دویست حدیث در آداب، امثال، مواعظ و وصایا میباشد که سند آنها ذکر نشده یا دعاهایی از
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) به پایان رسیده است.
بیشتر این احادیث در کتابهای شیعه موجود است و هر کدام هم که نیست با اصول و قواعد مذهب شیعه مخالف نیست؛ به همین دلیل برخی او را شیعه دانستهاند.
دیگر آثار او عبارتاند از:
• مناقب الامام الشافعی؛
• الانباء عن الانبیاء؛
• تواریخ الخلفاء؛
• الخطط (خطط مصر) المختار فی ذکر الخطط و الآثار)؛
• الامالی فی الحدیث؛ • درة الواعظین و ذخر العابدین؛
• دقائق الاخبار و حدائق الاعتبار فی الحکم؛
• عیون المعارف و فنون الخلائف فی التاریخ؛
• مسند القضاعی؛
• تفسیر القرآن؛ • نزهة الالباب؛
• دستور معالم الحکم؛
• تاریخ مصر؛ • معجم شیوخه.
قضاعی در شانزدهم یا هفدهم
ذیقعده ۴۵۴ (هجری قمری) در مصر درگذشت و در قرافه مصر به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن سلامه قضاعی»، ج۳، ص۳۵۷.