• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نیمه شعبان (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




نیمه شعبان پانزدهم ماه شعبان و از زمان‌های بسیار شریف است که شب آن، پس از شب قدر، از برترین شب‌ها به شمار رفته و با ولادت امام زمان (علیه‌السّلام) همراه است.
در این شب اعمالی چون غسل، احیا به دعا و نماز، زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) و نمازهای خاص مستحب است و برخی احکام فقهی مانند کراهت آمیزش و تغلیظ مجازات نیز به آن مربوط می‌شود.




نیمه شعبان: پانزدهم ماه شعبان است.
از آن در باب‌های طهارت، صلات، صوم، مزار، نکاح و حدود سخن گفته‌اند.

۱.۱ - فضیلت شب نیمه شعبان

شب نیمه شعبان از شب‌های با فضیلت است و روایات بسیاری در فضیلت و احیای آن به دعا و عبادت وارد شده است. در روایتی از امام صادق علیه السّلام، شب نیمه شعبان پس از شب قدر، برترین شب به شمار رفته است. (۱) از جمله رخدادهای مهم و مبارک شب نیمه شعبان، ولادت با سعادت امام زمان (علیه‌السّلام) در سحرگاه آن است که به همین مناسبت، خواندن دعای وارد شده مستحب می‌باشد.
[۱] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۴۲.

اعمال شب نیمه شعبان: اعمال زیر در شب نیمه شعبان مستحب است: غسل،
[۲] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۳۷.
احیای آن به نماز، دعا و استغفار
[۳] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۵۹.
[۴] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۰۵–۱۱۰.
[۵] مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۲۲۶–۲۲۷.
[۶] علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۱، ص۲۹۶.
و زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) که افضل اعمال این شب است و در روایات به زیارت آن حضرت در این شب، به‌ویژه شب آن، تاکید فراوان شده و موجب آمرزش گناهان دانسته شده است. در روایتی از امام صادق (علیه‌السّلام) آمده است: هر کس می‌خواهد صد و بیست هزار پیامبر الهی با او مصافحه کنند، قبر حسین بن علی (علیهما‌السّلام) را در نیمه شعبان زیارت کند؛ زیرا ارواح پیامبران، از جمله پیامبران اولوالعزم علیهم السّلام، برای زیارت آن حضرت از خدای تعالی اذن می‌گیرند و به آنان اجازه داده می‌شود.
[۷] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۳۳۳–۳۳۴.
[۸] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۲۹–۸۳۰.

از دیگر اعمال شب نیمه شعبان، نمازهای خاص وارد شده در این شب است؛ از جمله: خواندن صد رکعت نماز و قرائت حمد و ده بار سوره توحید در هر رکعت؛ خواندن چهار رکعت نماز و قرائت حمد و دویست و پنجاه بار توحید در هر رکعت؛ و خواندن چهار رکعت نماز و قرائت حمد و صد بار توحید در هر رکعت و در پایان، خواندن دعای وارد شده.
[۹] مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۲۲۷.
[۱۰] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۳۰–۸۴۰.
خواندن نماز جعفر
[۱۱] یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۴۰۵.
[۱۲] کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۳، ص۲۸۷.
[۱۳] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۵۹.
[۱۴] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۱۰.
(← نماز جعفر طیار) و نیز دعای وارد شده، از جمله دعای کمیل، در شب نیمه شعبان مستحب است.
[۱۵] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۴۴.
[۱۶] ابن طاووس، سیدبن‌طاووس، الاقبال، ج۳، ص۳۳۱.

دیگر احکام: آمیزش در نیمه هر ماه، به‌ویژه نیمه شعبان، مکروه است.
[۱۷] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۲۵۱.
[۱۸] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۹، ص۵۶.
برخی غسل در روز نیمه شعبان را مستحب دانسته‌اند؛
[۱۹] یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۲، ص۱۵۲.
لیکن معروف، استحباب غسل در شب نیمه شعبان است، نه روز آن.
[۲۰] سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن، مصباح الهدی، ج۷، ص۹۲.
استحباب روزه نیمه شعبان نیز در کلمات برخی قدما آمده است.
[۲۱] ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، ج۱، ص۱۸۸.
[۲۲] ابن زهرة، حمزة بن علی، غنیة النزوع، ص۱۴۸.
به تصریح جمعی، کسی که در زمانی شریف، همچون نیمه شعبان و روز جمعه، مرتکب بزه‌ای شود؛ خواه آن بزه موجب حد گردد یا تعزیر، کیفر و مجازات او تشدید می‌گردد.
[۲۳] مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۷۸۲.
[۲۴] طوسی، محمد بن حسن، النهایة، ص۶۹۸.
[۲۵] ابن ادریس حلی، محمد بن احمد، السرائر، ج۳، ص۴۴۷.
[۲۶] سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز، المراسم العلویة، ص۲۵۵–۲۵۶.
[۲۷] ابن حمزه، تقی‌الدین، الوسیلة، ص۴۱۱.
(← تغلیظ) (۱) طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۳۱.


۱. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۴۲.
۲. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۳۷.
۳. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۵۹.
۴. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۰۵–۱۱۰.
۵. مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۲۲۶–۲۲۷.
۶. علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۱، ص۲۹۶.
۷. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص۳۳۳–۳۳۴.
۸. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۲۹–۸۳۰.
۹. مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۲۲۷.
۱۰. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۳۰–۸۴۰.
۱۱. یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۴۰۵.
۱۲. کاشف الغطاء، جعفر، کشف الغطاء، ج۳، ص۲۸۷.
۱۳. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۵۹.
۱۴. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۸، ص۱۱۰.
۱۵. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ج۲، ص۸۴۴.
۱۶. ابن طاووس، سیدبن‌طاووس، الاقبال، ج۳، ص۳۳۱.
۱۷. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۲۵۱.
۱۸. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۹، ص۵۶.
۱۹. یزدی طباطبایی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۲، ص۱۵۲.
۲۰. سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن، مصباح الهدی، ج۷، ص۹۲.
۲۱. ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، ج۱، ص۱۸۸.
۲۲. ابن زهرة، حمزة بن علی، غنیة النزوع، ص۱۴۸.
۲۳. مفید، محمد بن محمد، المقنعة، ص۷۸۲.
۲۴. طوسی، محمد بن حسن، النهایة، ص۶۹۸.
۲۵. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد، السرائر، ج۳، ص۴۴۷.
۲۶. سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز، المراسم العلویة، ص۲۵۵–۲۵۶.
۲۷. ابن حمزه، تقی‌الدین، الوسیلة، ص۴۱۱.



• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السّلام)، ج۹، ص۲۸۲-۲۸۷.






جعبه ابزار