• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آمادگی برای بلوغ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


هرچند به موجب فقه اسلامی اصولا شمول احکام تکلیفی الزامی منوط به تحقق شرایطی از جمله بلوغ است، به نظر فقها تکالیف غیر الزامی، که وجوب یا حرمت را دربرندارد، شامل غیر بالغان می‌شود
[۱] مدارک الاحکام، ج۶، ص۴۲.    
[۲] عوائد الایام، ص۷۹۱-۷۹۲.
؛ همچنین پاره‌ای مقررات الزامی در قرآن و احادیث در مورد کودکان ممیّز (کودکانی که به سن تمییز رسیده‌اند و سود و زیان خود را تشخیص می‌دهند
[۳] المصباح، ص۵۸۷، «مِزْتَه».
و نیز کودکان مراهِق (کودکانی که بلوغ آنها نزدیک است
[۴] التبیان، ج۷، ص۷۴.
[۵] جواهرالعقود، ج۲، ص۴۵۹.
آمده که اولیای آنها مامور شده‌اند که کودکان خود را به رعایت کردن آن احکام وادارند یا با آنان به مثابه بالغان رفتار کنند.


به نظر برخی دانشمندان، حکمت تشریع بسیاری از این تکالیف آن است که زمینه پیشگیری از اعتیاد به گناهان بزرگ پس از بلوغ فراهم آید و کودکان آماده ورود به دوره بلوغ شوند.
[۶] مبانی العروه، ج۱، ص۸۸-۸۹، «النکاح».
[۷] بحارالانوار، ج۸۵، ص۱۳۴.    
شماری از این احکام از آیات قرآن استنباط شده‌اند؛ مانند وجوب اجازه گرفتن (استیذان) کودکان برای ورود به اتاق اولیای خود در سه وقت: پیش از نماز صبح ، در نیمروز هنگامی که آنان لباسهای خود را بیرون می‌آورند و پس از نماز عشاء :
[۸] التفسیر الکبیر، ج۲۴، ص۳۳.
[۹] مبانی العروه، ج۱، ص۸۶، «النکاح».
[۱۰] المیزان، ج۱۵، ص۱۶۳-۱۶۴.    
«یـاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا لِیَستَـذِنکُمُ الَّذینَ مَلَکَت اَیمـنُکُم والَّذینَ لَم یَبلُغُوا الحُلُمَ مِنکُم ثَلـثَ مَرّات مِن قَبلِ صَلوةِ الفَجرِ و حینَ تَضَعونَ ثیابَکُم مِنَ الظَّهیرَةِ و مِن بَعدِ صَلوةِ العِشاءِ ثَلـثُ عَورت لَکُم...» ،
[۱۱] نور/سوره۲۴، آیه۵۸.    
لزوم پوشش زنان در برابر پسر ممیز
[۱۲] المغنی، ج۷، ص۴۵۸.
[۱۳] مبانی العروه، ج۱، ص۸۶، «النکاح».
[۱۴] الفقه الاسلامی، ج۷، ص۱۹.
به استناد آیه ۳۱ نور :
[۱۵] نور/سوره۲۴، آیه۳۱.    
«اَوِ الطِّفلِ الَّذینَ لَم یَظهَروا عَلی عَورتِ النِّساء» و وجوب پاسخ دادن به سلام کودک ممیز:
[۱۶] آیات الاحکام، ج۱، ص۲۳۴.
«... فَحَیّوا بِاَحسَنَ مِنها اَو رُدّوها».
[۱۷] نساء/سوره۴، آیه۸۶.    
برخی دیگر از این گونه احکام مانند ترغیب کودکان ممیز به انجام دادن عباداتی چون نماز و روزه در احادیث مقرر شده است،
[۱۸] مستدرک الوسائل، ج۳، ص۱۹.    
[۱۹] تهذیب، ج۲، ص۳۸۰.
[۲۰] مسند احمد، ج۲، ص۱۸۰.
افزون بر این، به نظر بسیاری از مفسران، آیه ۶ تحریم :
[۲۱] تحریم/سوره۶۶، آیه۶.    
«یـاَیُّهَا الَّذینَ ءامَنوا قوا اَنفُسَکُم واَهلیکُم نارًا...» اولیای کودکان را مامور ساخته تا با آموزش احکام شرعی و معارف دینی آنان را برای پذیرش مسئولیت مهم خود در هنگام بلوغ آماده کنند و بدین ترتیب آنها را از آتش دوزخ برهانند.
[۲۲] التفسیر الکبیر، ج۲۴، ص۳۲.
[۲۳] المجموع، ج۱، ص۲۶.
[۲۴] المنیر، ج۱۸، ص۲۹۵.    


۱. ↑ مدارک الاحکام، ج۶، ص۴۲.    
۲. ↑ عوائد الایام، ص۷۹۱-۷۹۲.
۳. ↑ المصباح، ص۵۸۷، «مِزْتَه».
۴. ↑ التبیان، ج۷، ص۷۴.
۵. ↑ جواهرالعقود، ج۲، ص۴۵۹.
۶. ↑ مبانی العروه، ج۱، ص۸۸-۸۹، «النکاح».
۷. ↑ بحارالانوار، ج۸۵، ص۱۳۴.    
۸. ↑ التفسیر الکبیر، ج۲۴، ص۳۳.
۹. ↑ مبانی العروه، ج۱، ص۸۶، «النکاح».
۱۰. ↑ المیزان، ج۱۵، ص۱۶۳-۱۶۴.    
۱۱. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۵۸.    
۱۲. ↑ المغنی، ج۷، ص۴۵۸.
۱۳. ↑ مبانی العروه، ج۱، ص۸۶، «النکاح».
۱۴. ↑ الفقه الاسلامی، ج۷، ص۱۹.
۱۵. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۳۱.    
۱۶. ↑ آیات الاحکام، ج۱، ص۲۳۴.
۱۷. ↑ نساء/سوره۴، آیه۸۶.    
۱۸. ↑ مستدرک الوسائل، ج۳، ص۱۹.    
۱۹. ↑ تهذیب، ج۲، ص۳۸۰.
۲۰. ↑ مسند احمد، ج۲، ص۱۸۰.
۲۱. ↑ تحریم/سوره۶۶، آیه۶.    
۲۲. ↑ التفسیر الکبیر، ج۲۴، ص۳۲.
۲۳. ↑ المجموع، ج۱، ص۲۶.
۲۴. ↑ المنیر، ج۱۸، ص۲۹۵.    


دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد ششم، برگرفته از مقاله«آمادگی برای بلوغ».    



جعبه ابزار