ابومحمد حسن لیثی مصری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومحمد حسن لیثی مصری (۳۰۶-۳۸۷ ق)، عالم، محدث و قاضی دوران خلافت
فاطمیان در
مصر بود. او که غالباً
شیعه اسماعیلی دانسته میشود، نزد اساتیدی چون
طحاوی تحصیل کرد و آثار متعددی در زمینه تاریخ و سیره (مانند
اخبار قضاة مصر و شرح حال حاکمان) از خود بر جای گذاشت.
ابومحمد حسن بن ابراهیم بن حسین لیثی مصری (
۳۰۶-
۳۸۷ق)، وی در
شعبان سال ۳۰۶ هجری به دنیا آمد و از اعیان و بزرگان علمای مصر و از قبیله بزرگ لیث بن کنانه به شمار میرفت.
لیثی
علم حدیث را نزد طحاوی،
کندی و دیگران و
علم فقه را نزد
علی بن حداد فرا گرفت و به درجات عالیهای رسید.
عبداللّه بن وهبان، ابن ایوب و دیگران از او روایت کردهاند.
او متولی امر
قضاوت در ایام خلافت فاطمیان در مصر شد.
درباره مذهبش اختلاف است؛ ولی بیشتر بر این عقیدهاند که او شیعه اسماعیلی بوده است؛ زیرا تالیفاتش نشان از اسماعیلی بودن او دارد. علمای رجال، او را محدثی
شیعه و
صدوق دانستهاند.
لیثی در زمینههای متفاوتی چون تاریخ، سیره،
رجال و حدیث تصنیفاتی داشته است. آثارش عبارتاند از:
سیرة محمدبن طغج الاخشید؛
سیرة جوهر؛
سیره الماذرائیین؛
تاریخ الکبیر علی السنین؛
فضائل مصر؛
سیرة کافور؛
سیره المعزّ؛
سیره العزیز؛
اخبار قضاة مصر.
وی سرانجام در
ذی قعده سال ۳۸۶ هجری در روزگار خلافت العزیز باللّه و به نقلی در ذی قعده سال ۳۸۷ هجری در دوران خلافت الحاکم باللّه در مصر از دنیا رفت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابومحمد حسن لیثی مصری»، ج۲، ص۱۷۸.
