• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابومحمد حسن مخلدی نیشابوری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ابومحمد مخلدی نیشابوری (م. ۳۸۹ق)، ملقب به «شیخ‌العداله»، از محدثان معتبر و برجسته قرن چهارم بود که بزرگانی چون «حاکم نیشابوری» نزد او شاگردی کردند.
مهم‌ترین اثر او «الفوائد المنتخبه» است و روایاتی نیز در فضایل امام علی (علیه‌السّلام) نقل کرده است.



ابومحمد حسن بن احمد بن محمد مَخلدی نیشابوری (م. ۳۸۹ق) ملقب به شیخ العداله، عالم و محدث برجسته نیشابور در سده چهارم هجری که شاگردان بسیاری در مکتب او پرورش یافته و از او روایت کرده‌اند. از زندگی فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی در دست نیست.


وی از محضر ابوالعباس محمد بن اسحاق بن ابراهیم بن مهران ثقفی سرّاج (م. ۳۱۳قابوالوفاء مؤمل بن حسن بن عیسی ماسرجسی نیشابوری (م. ۳۱۹قابوحامد احمد بن حمدون بن احمد اعمشی نیشابوری (م. ۳۲۱ق ابونعیم عبدالملک بن محمد بن عدی جرجانی (م. ۳۲۳ق) و ابوعمران موسی بن عباسی جوینی (م. ۳۲۳ق) بهره‌مند شد و حدیث شنید. برخی بزرگان حدیث چون ابوعبداللّه حاکم نیشابوری (م. ۴۰۵ق ابوبکر احمد بن علی رازی (م. ۴۳۰ق)، احمد بن عبداللّه بن احمد ثابتی (م. ۴۴۹ق)،
[۷] عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۵۰۷.
ابوعثمان سعید بن محمد بن احمد بحیری نیشابوری (م. ۴۵۱ق)، ابوعلی اسحاق بن عبدالرحمان احمد صابونی نیشابوری (م. ۴۵۵ق) و احمد بن ابراهیم بن موسی معروف به ابن ابی شمس (۳۷۴-۴۵۴ق) از او روایت کرده‌اند. به گفته سمعانی، ابوحامد احمد بن حسن بن محمد ازهری نیشابوری (م. ۴۶۳ق) و ابوبکر یعقوب بن احمد بن محمد صیرفی نیشابوری (م. ۴۶۶ق) نیز روایت‌گر از او بوده‌اند.


وی جلسه املایی در دارالسنّه نیشابور برقرار کرده بود. نوشته‌ها و شنیده‌های او صحیح و در نقل روایت، ثقه و مورد اعتماد معرفی شده است.


آثار او جزء حدیثی از سه مجلس املای او (خطی در کتابخانه ظاهریه دمشق) و الفوائد المنتخبه است.
[۱۲] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۱۹۰.
همچنین منتجب الدین و خوارزمی حدیثی از امامان معصوم (علیهم‌السّلام) در مورد غیرقابل شماره بودن فضایل امیرمؤمنان، علی (علیه‌السّلام) و ثواب ذکر فضایل آن حضرت از کتاب ابومحمد مخلدی نقل کرده‌اند؛ ولی نام کتاب را نیاورده‌اند


با وجود این، سمعانی درگذشت او را در سال ۳۳۹ هجری ذکر کرده که بی گمان اشتباه است؛ زیرا چنان که گذشت، همه روایت‌گران از او در نیمه اول یا دوم سده پنجم هجری از دنیا رفته‌اند و به نظر می‌رسد رجب سال ۳۸۹ که بیشتر شرح حال نگاران برای درگذشت او ذکر کرده‌اند، صحیح باشد.
{{تورفتگی:a:(دیگر منابع:
[۲۱] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۳۲.
)}


۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۵۳۹.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۵۴۰.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۷، ص۱۸۰.    
۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۶. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۵۲۲.    
۷. عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۵۰۷.
۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۷، ص۱۸۰.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۲۲.    
۱۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۲۲۷.    
۱۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
۱۲. کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۱۹۰.
۱۳. رازی، منتجب الدین، فهرست منتجب الدین، ص۳۵۴.    
۱۴. خوارزمی، موفق بن احمد، المناقب، ص۳۳.    
۱۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۱۴۰.    
۱۶. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۱۷۶.    
۱۷. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
۱۸. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیشابور، ص۸۵.    
۱۹. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۱۸۰.    
۲۰. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۱۵۱.    
۲۱. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۳۲.
۲۲. طباطبایی بروجردی، سیدحسین، جامع احادیث الشیعه، ج۱۶، ص۱۳۴.    
۲۳. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۴۴۷.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابومحمد حسن مخلدی نیشابوری»، ج۲، ص۱۷۹.






جعبه ابزار