• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن حسن جرجانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





احمد بن حسن جرجانی (زنده در اوایل قرن ۵ ه) دانشمند، حکیم، پزشک و شاعر اسماعیلی مذهب، از دوستداران اهل بیت و فعال در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری بود.
وی شاگردانی همچون محمد بن سرخ نیشابوری داشت و قصیده‌ای حکیمانه به فارسی با عنوان چون و چرانامه سروده که ناصرخسرو آن را دوبار شرح کرده است.
تاریخ دقیق درگذشت او مشخص نیست، اما احتمالاً تا اوایل قرن پنجم هجری زنده بوده است.




ابوهیثم احمد بن حسن جرجانی (بوزجانی) به دلیل کمبود اطلاعات، زندگانی ابوهیثم برای ما چندان روشن نیست. تنها می‌دانیم وی از دانشمندان اسماعیلی مذهب و از حکیمان،
[۱] منشی یزدی، منتخب الدین، درّة الاخبار و لمعة الانوار، ص۷۸.
پزشکان معروف
[۲] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۲۴.
و شاعران اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری بوده است.
[۳] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۲۱.



جرجانی از دوستداران اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بوده و شاگردانی همانند محمد بن سرخ نیشابوری (نشوی) داشته که مدت نه سال در محضر او کسب دانش کرده است.
که ابتدا شاگردش محمد بن سرخ و سپس ناصر خسرو۴۸۱) دو بار آن را شرح کرده است. شرح کوچک ناصرخسرو همراه دیوان ناصرخسرو به چاپ رسیده و شرح جامع و مفصل او با عنوان جامع الحکمتین چاپ شده است.


ابوهیثمدیوان شعر و قصیده ای به زبان فارسی در باب حکمت در ۸۲ بیت با عنوان چون و چرانامه دارد.


بوزجانی تاریخ درگذشتش مشخص نیست؛ ولی به گفته برخی پژوهشگران امروزی او تا اوایل قرن پنجم زنده بوده است.
(دیگر منابع:
[۶] بیهقی، علی بن زید، تاریخ حکماء الاسلام، ص۱۵۶.
)

۱. منشی یزدی، منتخب الدین، درّة الاخبار و لمعة الانوار، ص۷۸.
۲. نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۲۴.
۳. صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۲۱.
۴. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۹۰.    
۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۲۶۰.    
۶. بیهقی، علی بن زید، تاریخ حکماء الاسلام، ص۱۵۶.



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن حسن جرجانی»، ج۳، ص۶۴.






جعبه ابزار