• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن حسین خزاعی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن حسین خزاعی


احمد بن حسین خُزاعی (م حدود ۴۶۰ ه) از فقهاء و محدثان امامیه در قرن پنجم هجری بود که اصالتاً از نیشابور و ساکن ری بود.
او از محضر استادانی چون سید رضی، سید مرتضی و شیخ طوسی بهره برد و آثاری همچون الامالی فی الاخبار و عیون الاحادیث تألیف کرد.
وی در نیمه دوم قرن پنجم هجری درگذشت و فرزندانش از محدثان برجسته امامیه بودند.


ابوبکر احمد بن حسین بن احمد خُزاعی نیشابوری از فقهاء و محدثان امامیه در قرن پنجم هجری که اصالتاً از نیشابور، ساکن ری و از نسل نافع بن بُدَیْل بن وَرْقاء خزاعی صحابی جلیل القدر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و جد مفسر بزرگ شیعه، ابوالفتوح رازی (م پس از ۵۵۲ ه) است.
[۱] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
[۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
[۳] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
[۴] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
[۵] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
[۶] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
[۷] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
[۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۴.    
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    

از تاریخ تولد و دیگر ابعاد حیات فردی و اجتماعی او اطلاع بسیاری در دست نیست.
ولی چون در بغداد از محضر سید رضی (م ۴۰۶ ه) بهره برده،
[۱۰] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    

احتمالاً در نیمه دوم قرن چهارم در نیشابور به دنیا آمده است.


به نظر می‌رسد خزاعی تحصیلات ابتدایی را در نیشابور یا ری گذرانده و سپس برای تکمیل آموخته‌های خویش به بغداد رفته است. ابوبکر خزاعی محدثی بزرگوار، عادل، ثقه و مورد اعتماد بود و علاوه بر سید رضی، از محضر دانشمندان بزرگی چون سید مرتضی (م ۴۳۶ ه) و شیخ طوسی (م ۴۶۰ ه) نیز بهره برد.
[۱۱] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
[۱۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
[۱۳] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
[۱۴] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
[۱۵] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
[۱۶] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
[۱۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۰.    
[۱۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
[۱۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۱۰.    
[۲۰] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    



فرزندان ابوبکر ابومحمد عبداللّه لرحمان نیشابوری (م ۴۸۵ ه) و ابوسعید محمد نیشابوری نیز از حافظان، محدثان و مؤلفان بزرگ امامیه در عصر خویش محسوب می‌شده‌اند.
[۲۲] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
[۲۳] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
[۲۴] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
[۲۵] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۲.    
[۲۶] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
[۲۷] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
[۲۸] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    



آثار احمد بن حسین عبارت اند از:
• الامالی فی الاخبار در چهار مجلد؛
[۲۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۱۰.    

• عیون الاحادیث؛
• الروضه در فقه؛
• السنن؛
• المفتاح در اصول و المناسک.
[۳۰] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
[۳۱] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
[۳۲] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
[۳۳] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
[۳۴] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
[۳۵] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
[۳۶] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۱.    
[۳۷] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
[۳۸] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
[۳۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    



تاریخ درگذشت نیشابوری روشن نیست؛ اما با توجه به وفات استادان و پسرش، وفات او نیز در نیمه دوم قرن پنجم، قریب به واقع است؛ ازاین رو برخی وفات وی را حدود ۴۶۵ ه
[۴۰] سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۱۸.    
و برخی حدود ۴۸۰ ه دانسته اند.
[۴۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰.    

(دیگر منابع:
[۴۲] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
[۴۳] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
[۴۴] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
[۴۵] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
[۴۶] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
[۴۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۱.    
[۴۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۴.    
[۴۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
[۵۰] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
[۵۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    
)


۱. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
۲. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
۳. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
۴. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
۵. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
۶. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
۷. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۴.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
۱۰. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
۱۱. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
۱۲. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
۱۳. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
۱۴. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
۱۵. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
۱۶. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
۱۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۰.    
۱۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
۱۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۱۰.    
۲۰. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    
۲۲. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
۲۳. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
۲۴. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
۲۵. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۲.    
۲۶. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
۲۷. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
۲۸. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
۲۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲، ص۳۱۰.    
۳۰. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۳۲.    
۳۱. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
۳۲. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
۳۳. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
۳۴. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
۳۵. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
۳۶. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۱.    
۳۷. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
۳۸. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
۳۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    
۴۰. ↑ سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۱۸.    
۴۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۸۰.    
۴۲. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۴.    
۴۳. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۴۶.    
۴۴. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۱.    
۴۵. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۰۰.    
۴۶. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۳۳.    
۴۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۵، ص۳۶۱.    
۴۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ج۲، ص۱۴.    
۴۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۳۱۳.    
۵۰. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۳۱۴.    
۵۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۱۹۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن حسین خزاعی»، ج۳، ص۶۵.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 460 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن پنجم | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار