• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبدالله بزاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بزازاحمد ـ بزاز (حدود ۳۳۰ ـ ۴۲۳ه) مشهور به ابن عبدون و ابن حاشر، از محدثان و استادان امامیه در قرن چهارم و پنجم هجری است.
وی علوم حدیث و ادبیات را از بزرگان آموخت و در شهرهایی مانند تفلیس، اهواز، و بغداد به کسب دانش پرداخت.
ابن عبدون از اساتیدی چون ابوالحسن علی بن محمد بن زبیر قرشی و احمد بن محمد بن حسن بن ولید حدیث روایت کرد و به‌عنوان فردی ثقه و مورد اعتماد شناخته می‌شود.
وی مؤلف آثاری چون تفسیر خطبة فاطمه (ع)، التاریخ و رجال ابن عبدون است و در سال ۴۲۳ ه درگذشت.



ابوعبداللّه احمد بن عبداللّه لواحد بن احمد بزاز مشهور به ابن عبدون و ابن حاشر، از محدثان معروف امامیه، از استادان و مشایخ اجازه نجاشی و شیخ طوسی که از حیات فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی نداریم. وی در حدود ۳۳۰ه متولد شد.



ابن حاشر کتب ادبیات را نزد بزرگان اهل ادب آموخت و ادیب ماهری شد.
او در طلب علم و سماع حدیث به مناطق گوناگونی از جمله تفلیس (تنیس)، اهواز و بغداد مسافرت کرد.
و از محضر ابوالحسن علی بن محمد بن زبیر قرشی۳۴۸ ه)، ابوالحسین عبداللّه لکریم بن عبداللّه بن نصر بزاز، احمد بن ابی رافع صیمری،
ابوبکر احمد بن عبداللّه بن احمد دوری ورّاق،
[۴۲] طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص ۲۷۳.
ابومحمد حسن بن محمد بن یحیی علوی معروف به ابن اخی طاهر،
احمد بن محمد بن حسن بن ولید و برخی دیگر حدیث شنید و روایت کرد.



رجال‌نویسان شیعه، ابن عبدون را فردی ثقة و مورد اعتماد و احادیث او را صحیح دانسته‌اند؛
همچنین علامه حلی و ابن داود نام او را در قسم ثقات و ممدوحان آورده‌اند.
شیخ طوسی در دو کتاب فقهی خویش روایات فراوانی از او نقل کرده
و در کتاب الامالی نیز بسیاری از احادیث او را یک‌جا آورده است.
همچنین شیخ طوسی و نجاشی بسیاری از کتاب‌های امامیه از جمله تمام مصنفات و روایات کلینی را از او روایت کرده‌اند.



آثار احمد بزاز عبارت اند از:
• اخبار السید بن محمد [سید اسماعیل محمد] حمیری•
• تفسیر خطبة فاطمه (علیها السلام)؛
• التاریخ؛
• عمل الجمعه؛
• الحدیثین المختلفین؛
• ادب الحکماء؛
همچنین شیخ طوسی در شرح حال ابراهیم بن محمد بن سعید ثقفی برخی کتاب های او را از فهرست خود ابن عبدون نقل می‌کند.
که معلوم می شود ابن عبدون کتابی به نام الفهرس (الفهرست) داشته است.
آقابزرگ تهرانی از این اثر با عنوان رجال ابن عبدون و رجال ابن حاشر نام برده و گفته است: از عبارت شیخ روشن می شود فهرست ابن عبدون بزرگ بوده و زیاداتی بر غیر خود داشته است.
البته نجاشی در ذکر کتاب های ابن عبدون از این اثر یاد نکرده و شاید به این دلیل باشد که از قلم او افتاده و فراموش کرده است.
[۷۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال، ص۱۹.

شاید هم منظور نجاشی از کتاب التاریخ همان کتاب فهرست ابن عبدون باشد.



ابوعبداللّه احمد در سال ۴۲۳ه درگذشت.
(دیگر منابع:
[۱۰۷] جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۳، ص۱۳.
[۱۰۸] امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۲۵.
)



۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۸۷.    
۲. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۴۵۰.    
۳. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۳۰۵.    
۴. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۵. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۶. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ص۳۶۰.    
۷. علامه حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۸. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۸۷.    
۹. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۱۰. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۷.    
۱۱. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۱۲. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹.    
۱۳. بروجردی، سید علی، طرائف المقال، ص۱۳۰.    
۱۴. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۵۳.    
۱۵. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۱۶. علامه حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۱۷. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ص۲۸۰.    
۱۸. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۴.    
۱۹. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۲۰. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۷۰.    
۲۱. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹.    
۲۲. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۲۳. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۲۴. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۷.    
۲۵. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۲۶. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۲۷. حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ص۱۳۴.    
۲۸. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ص۲۸۰.    
۲۹. خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۳۰. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۵.    
۳۱. طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، ج۴، ص۳۱۰.    
۳۲. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۳۳. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۷.    
۳۴. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۳۵. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹.    
۳۶. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۵۳.    
۳۷. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۳۸. حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۳۹. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ص۲۸۰.    
۴۰. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۴.    
۴۱. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۴۲. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص ۲۷۳.
۴۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ص۳۰۷.    
۴۴. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، ص۷.    
۴۵. طوسی، محمد بن حسن، الإستبصار، ج۴، ص۳۱۹.    
۴۶. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۲.    
۴۷. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ص۳۶۰.    
۴۸. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۶، ص۲۸۹.    
۴۹. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۵۰. مجلسی، محمدباقر، الوجیزه، ص۲۱.    
۵۱. حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۵۲. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۷۱.    
۵۳. ابن داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۳۰.    
۵۴. شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ص۱۵۳.    
۵۵. شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ص۱۵۶.    
۵۶. شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ص۱۶۳.    
۵۷. طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار، ج۴، ص۳۱۰.    
۵۸. علامه حلی، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۵۹. طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۸۸۳.    
۶۰. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۹.    
۶۱. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۸.    
۶۲. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۵۲.    
۶۳. الواحد نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۶۱- ۳۶۶.    
۶۴. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۶۵. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۳۰۵.    
۶۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ص۸۷.    
۶۷. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۷۳.    
۶۸. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۶۹. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۶.    
۷۰. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۷۱. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۹.    
۷۲. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۷۳. حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۷۴. استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ج۲، ص۹۸.    
۷۵. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۴.    
۷۶. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۷۷. طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۹.    
۷۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۰، ص۸۴.    
۷۹. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال، ص۱۹.
۸۰. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۴۵۰.    
۸۱. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۸۲. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۸۳. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۷.    
۸۴. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۸۵. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸.    
۸۶. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۵۳.    
۸۷. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۸۸. حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۸۹. حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ص۱۳۴.    
۹۰. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ص۲۸۰.    
۹۱. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۵.    
۹۲. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۹۳. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۱۵۲.    
۹۴. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ص۵۰۵.    
۹۵. استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ج۲، ص۹۸.    
۹۶. مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال، ص۲۸۰.    
۹۷. حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ص۱۳۴.    
۹۸. حلی، حسن بن یوسف، ایضاح الاشتباه، ص۱۰۴.    
۹۹. قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ص۱۲۴.    
۱۰۰. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ص۵۳.    
۱۰۱. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۳، ص۱۸.    
۱۰۲. افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ص۴۵.    
۱۰۳. حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، ج۲، ص۱۷.    
۱۰۴. مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۸، ص۱۰۴.    
۱۰۵. قمی، عباس، الکنی والالقاب، ص۳۵۳.    
۱۰۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ص۳۰۵.    
۱۰۷. جزایری، عبدالنبی، حاوی الاقوال، ج۳، ص۱۳.
۱۰۸. امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۲، ص۲۲۵.
۱۰۹. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص۲۵۷.    
۱۱۰. ابن طاووس، علی بن موسی، الدّروع الواقیة، ص۲۶۸.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن عبدالله بزاز»، ج۳، ص۶۰.






جعبه ابزار