• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن قوص منوچهری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن قوص منوچهری


احمد بن قوص منوچهری شاعر نامدار فارسی‌ زبان، از اهالی دامغان بود.
او شاگرد ابوالفرج (سگزی) بود و در ادبیات عرب و فارسی تبحر داشت.
منوچهری او مدایحی درباره سلاطین سرود و جوایزی شاهانه دریافت کرد.
از میان آثار او، قصیده‌ی لامیه بسیار مشهور است.
او در سال ۴۳۲ هجری قمری درگذشت.


ابونجم احمد بن قوص بن احمد مشهور به منوچهری دامغانی، در دامغان دیده به جهان گشود.
[۱] تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۵۶.

سال دقیق ولادت او مشخص نیست؛ ولی در قرن چهارم هجری به دنیا آمده است.
او شاگرد ابوالفرج سگزی شاعر معروف اواخر قرن چهارم هجری بود.
[۲] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۵۳۴.    

در عنفوان جوانی به آموختن ادبیات عرب و حفظ اشعار شعرای بزرگ پرداخت؛ سپس بر احوال و آثار شاعران پارسی و تازی مسلط شد.
[۳] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۳، ص۱۹۱۷۸.

ابونجم به علم پزشکی و دین نیز آگاهی داشت.
منوچهری از استادان شعرای نامی و از اکابر بلغا و سخنوران ایرانی معاصر با فردوسی و فرخی بود
[۴] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
و در هر علمی حظی وافر داشت.
[۵] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    



احمد بن قوص ابتدا در خدمت امیر منوچهر بن شمس‌المعالی قابوس بن وشمگیر
[۶] طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
از سلسله آل زیار بود و او را مدح می کرد؛ ازاین رو به منوچهری معروف شد.
پس از وفات امیر در ۴۱۱ ه از گرگان به غزنه رفت و به دربار سلطان مسعود غزنوی درآمد. او مدایحی درباره سلاطین سرود و جوایزی شاهانه دریافت کرد.
[۷] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    



منوچهری سی هزار بیت شعر سروده بوده که فقط سه هزار بیت آن اکنون باقی مانده است.
[۸] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
[۹] طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
قصیده مشهور لامیه از آن جمله است.
[۱۰] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    



دامغانی سرانجام در سال ۴۳۲ه در غزنه درگذشت. وفات او را ۴۴۰ و ۴۸۲ هم ذکر کرده اند.
[۱۱] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
[۱۲] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    
[۱۳] طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    

(دیگر منابع:
[۱۴] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران (و در زبان فارسی)، ج۱، ص۴۲.
[۱۵] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۵۷۰ یادداشت های قزوینی ۱۸۵۶.
[۱۶] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
[۱۷] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۸۰.
[۱۸] طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
)


۱. ↑ تفضلی، آذر و مهین فضائلی جوان، فرهنگ بزرگان، ص۵۶.
۲. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ص۵۳۴.    
۳. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۳، ص۱۹۱۷۸.
۴. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
۵. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    
۶. ↑ طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
۷. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    
۸. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
۹. ↑ طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
۱۰. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    
۱۱. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
۱۲. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۶، ص۱۹ و ۲۰.    
۱۳. ↑ طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    
۱۴. ↑ نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران (و در زبان فارسی)، ج۱، ص۴۲.
۱۵. ↑ خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۵۷۰ یادداشت های قزوینی ۱۸۵۶.
۱۶. ↑ قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۳، ص۲۱۲.    
۱۷. ↑ صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۵۸۰.
۱۸. ↑ طهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، ج۹، ص۱۱۱۳.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «احمد بن قوص منوچهری»، ج۳، ص۸۴.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 432 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | شعرای سده پنجم(قمری) | علمای قرن پنجم
جعبه ابزار